دایرة المعارف روشنگری: فرم (2)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

پروفسور دکتر کاملیا وارنکه

برگردان

شین میم شین

· نظریات مربوط به رابطه فرم و محتوا در تاریخ فلسفه، همواره در پیوند تنگاتنگ با دو مسئله زیر بوده است:

الف

· در پیوند تنگاتنگ با پاسخی بوده که به مسئله اساسی فلسفه داده می شد.

· مراجعه کنید به مسئله اساسی فلسفه در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

· در پیوند تنگاتنگ با پاسخی بوده که به رابطه ماده و حرکت داده می شد.

· تفاوتگذاری میان فرم و محتوا با تفاوتگذاری میان فرم و جنس (اشتوف) یکی انگاشته می شد و با مجزا کردن غیر دیالک تیکی جنس از خواص آن همراه بود.

فرم در فلسفه

دموکریت

(460 ـ 371 ق. م.)

فیلسوف ماتریالیست یونان باستان

از فلاسفه پیشاسقراطی

شاگرد لویکیپ و بزرگترین فیلسوف طبیعتفلسفه

نماینده ماتریالیسم اتمیستی

او کل طبیعت را متشکل از ذرات تقسیم ناپذیر (اتم) می دانست.

شعار اصلی او:

چیزها فقط به ظاهر رنگ دارند، فقط به ظاهر شیرین و یا تلخ اند.

در واقع فقط اتم ها در فضای خالی وجود دارند و لاغیر!

· به نظر دموکریت، فرم و ساختار هر چیز وابسته به تعداد، نوع، توالی و نظام اتم ها ست.

· به عبارت دیگر فرم هرچیز، بنا بر ساختار درونی آن چیز تعیین می شود.

فرم در فلسفه

افلاطون

(447 ـ 347 ق. م.)

فیلسوف یونان باستان

از شاگردان سقراط

نماینده ایدئالیسم

تماشای ایده عینی

توسط روح در ایام تهی بودن از جسم

· به نظر افلاطون، فرم از خارج، به مثابه یک اصل مجزا، محرک و شکلبخش به مواد ـ که بنظر او ثابت، بی حرکت و بی فرم اند ـ اهدا می شود:

· به همان گونه که انسان ها به مواد خمیرگونه ی بی شکل، فرم می بخشند.

· ایده غیرمادی و نا محسوس باید در هرج و مرج مواد بی جان نفوذ کند، تا شکل مشخص چیز واقعی به وجود آید.

· (این نظریه یاد آور قصه آفرینش در قرآن است که جبرئیل گل «بی فرم» را فرم می بخشد و سپس خدا به قالب بی جان، روح می دمد:

· خدا و جبرئیل هر دو در خارج از گل یا ماده قرار دارند. مترجم )

· افلاطون بدین طریق، محتوا را با جنس یکی می داند و فرم را با ایده.

ادامه دارد.

دایرة المعارف روشنگری