سیری در گفت و گوی شهاب شهسوار و رئیس دانا (12)

فریبرز رئیس‌دانا

 (۱۳۲۷) 

سرچشمه:

صفحه فیسبوک روزبه نوید 

ویرایش و تحلیل از

مسعود بهبودی

شهاب:

تاثیر کاسترو و انقلابش (؟) 

بر مخالفان حکومت شاه در ایران

چه بود؟

رئیس دانا:

  به این ترتیب تاثر انقلاب کوبا بر مردم جهان از جمله چپ‌های ایرانی،

 نه به خاطر عملکرد شگفتی آور و جذاب چریکی آن،

بلکه به خاطر تلاش ‌شان برای راه جویی و راه ‌یابی برای یافتن راهی بود

که فسردگی اجتماعی را به هم بزنند.

واضح است که تقلید غیر دیالکتیکی و تقلید غیرنقادانه و غیرخلاقانه

می ‌تواند مصائبی به بار بیاورد.

همانطور که برای چگوارا در بولیوی به بار آورد،

همانگونه که جنبش مسلحانه انقلاب ایران،

به خصوص بخشی از آن که از کتاب انقلاب در انقلاب رژی دبره

 تقلید می ‌کرد یا برداشت می‌ کرد،

در این برداشت دچار نارسایی‌هایی بود.

اما به طور کلی جنبش مسلحانه و جنبش چریکی ایران

 بعد از کودتای ۲۸ مرداد که سال‌های مرده و سال‌های فسرده ‌ای بود،

به طور کلی از انقلاب کوبا برداشت

1

شهاب:

تاثیر کاسترو و انقلابش (؟) 

بر مخالفان حکومت شاه در ایران

چه بود؟

·        شهابان شهسوار حواس پرت تر از شغالان شه پرست است.

·        شغالان شه پرست از انقلاب شاه و مردم سخن می گفتند.

·        انقلابی که مردم در آن تماشاچی بودند و شاه فعال مایشاء بود و نمی خواست که مردم را به زحمت اندازد.

·        خودش به مدد مشاوران امپریالیستی و سازمان ساواک و ارتش می برید و خودش هم می دوخت.

2

شهاب:

تاثیر کاسترو و انقلابش (؟) 

·        شهابان شهسوار ـ بر خلاف شغالان شه پرست ـ از انقلاب کاسترو دم می زنند و برای مردم که به قول رئیس دانایان، قبل از ورود چریک های کمونیست به صحنه، دولت باتیستا را سرنگون کرده بودند و «انقلاب» (قدرت سیاسی) را در سینی زرینی تقدیم شان کرده بودند، تره حتی خرد نمی کنند.

·        حتی برای چه گوارا و دیگر یاران کاسترو اعتنائی ندارند و «انقلاب» کوبا را بسان زنگوله ای زرین به گردن کاسترو می اندازندد.

3

رئیس دانا:

  به این ترتیب تاثر انقلاب کوبا بر مردم جهان از جمله چپ‌ های ایرانی

·        تأثر؟

·        تأثر به معنی اثر گذاشتن که نیست، رئیس دانا.

·        تأثر به معنی تحت تأثیر چیزی قرار گرفتن است.

·        تأثر به معنی اثر منفی پذیرفتن از چیزی و اندوهگین گشتن است.

·        تو کجائی تا شویم ما چاکرت، ای محتشم؟ 

4

رئیس دانا:

  به این ترتیب تاثر انقلاب کوبا بر مردم جهان از جمله چپ‌ های ایرانی،

 نه به خاطر عملکرد شگفتی آور و جذاب چریکی آن،

بلکه به خاطر تلاش ‌شان

برای راه جویی و راه ‌یابی برای یافتن راهی بود

که فسردگی اجتماعی را به هم بزنند.

·        رئیس دانا در این جمله در صدد توضیح دلایل جذابیت جنبش انقلابی کوبا ست:

·        او برای توضیح این مسئله، دیالک تیک پراتیک و تئوری را به شکل دوئالیسم عمل چریکی و رهجوئی، رهیابی و تهییج بسط و تعمیم می دهد و نقش تعیین کننده را از آن رهجوئی، رهیابی و تهییج می داند.

·        یعنی دیالک تیک پراتیک و تئوری را از سوئی دوئالیزه می کند و از سوی دیگر وارونه می سازد.

·        چون در دیالک تیک پراتیک و تئوری، نقش تعیین کننده از آن  پراتیک است.

·        این نظر مارکس و انگلس و لنین را شیخ شیراز پیشاپیش نمایندگی کرده است: 

به عمل کار برآید

به سخندانی نیست.

نابرده رنج

گنج میسر نمی شود.

مزد آن گرفت

ـ جان برادر ـ

که کار کرد.

5

رئیس دانا:

  به این ترتیب تاثر انقلاب کوبا بر مردم جهان از جمله چپ‌ های ایرانی،

 نه به خاطر عملکرد شگفتی آور و جذاب چریکی آن،

بلکه به خاطر تلاش ‌شان

برای راه جویی و راه ‌یابی برای یافتن راهی بود

که فسردگی اجتماعی را به هم بزنند.

·        از دید رؤسای دانا، عمل و عملکرد و عملیات چریک های کوبا به مثابه پیشاهنگ جنبش رهائی بخش ملی تعیین کننده نبوده است.

·        آنچه که منجر به خیزش خلق کوبا و سرنگونی رژیم وابسته به امپریالیسم شده، در افکار عمومی مردم جهان و چپ های ایرانی مؤثر نبوده است.

·        تعیین کننده تأثیر پسیکولوژیکی آن، تأثیر رخوت شکن آن    بوده است.

·        تعیین کننده ـ در تحلیل نهائی ـ شیوه آوانتوریستی و هرچه بادا، باد آن بوده است.

·         

·        در این سخن رئیس دانا ذراتی از حقیقت هست.

·        ولی فقط ذراتی از حقیقت.

·        چون اگر حرکتی به پیروزی منجر نشود، نمی تواند جذاب باشد.

·        چون پیش شرط جذابیت کسی و یا چیزی موفقیت آن چیز و آن کس است.

·        اگر ترامپ به ترفندی میلیاردر نشده بود، کسی در طویله امریکا او را رأی باران نمی کرد.

6

رئیس دانا:

  به این ترتیب تاثر انقلاب کوبا بر مردم جهان از جمله چپ‌ های ایرانی،

 نه به خاطر عملکرد شگفتی آور و جذاب چریکی آن،

بلکه به خاطر تلاش ‌شان

برای راه جویی و راه ‌یابی برای یافتن راهی بود

که فسردگی اجتماعی را به هم بزنند.

·        دلیل جذابیت جنبش انقلابی کوبا از دید رؤسای دانا، راهجوئی و راهیابی و غلبه بر افسردگی اجتماعی بوده است.

·        آدم اندک اندک از خود می پرسد:

·        رؤسای دانا اقتصاد سیاسی دان اند و یا روانکاو؟

·        مردم در آن سوی جهان رژیم وابسته به امپریالیسم را برمی اندازند و طرحی نو در می اندازند و استاد دانشگاهی در این سوی جهان بر همه زحمات آنها آفتابه برمی دارد و جذابیتش را نه در پیروزی بظاهر آسان و درخشانش، بلکه در راهجوئی، راهیابی و غلبه بر افسردگی می داند.

·        رئیس دانا را می توان یکی از نمایندگان پسیکولوژیسم در جمهوری جماران و جمکران محسوب داشت.

·        پسیکولوژیسم یکی از جریانات ایده ئولوژیکی ـ امپریالیستی است که توسط فروید و یونگ و بخشا اریش فروم سرهم بندی شده است.

·        مراجعه کنید به دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین در تارنمای دایرة المعارف روشنگری 

7

رئیس دانا:

  واضح است که تقلید غیر دیالکتیکی و تقلید غیرنقادانه و غیرخلاقانه

می ‌تواند مصائبی به بار بیاورد.

·        عجب  مفاهیم عجق ـ وجقی رؤسای دانا دارند:

الف

·        تقلید غیر دیالک تیکی؟

·        لامصب.

·        مگر تقلید دیالک تیکی وجود دارد که غیر دیالک تیکی اش (متافیزیکی اش) هم وجود داشته است.

·        اصلا منظور از تقلید غیر دیالک تیکی چیست؟   

ب

·        تقلید غیر نقادانه؟

·        مگر تقلید نقادانه وجود دارد که غیر نقادانه اش هم وجود داشته باشد.

·        نقد هر چیز عملا و عینا به معنی پرهیز از تقلید از آن چیز است.

·        به معنی زیر علامت سؤال بردن آن چیز است و نه به معنی تقلید از آن چیز.

پ

·        تقلید غیر خلاقانه؟

·        مگر تقلید خلاقانه وجود دارد که غیرخلاقانه اش هم وجود داشته باشد؟

·        خلاقیت به معنی پرهیز از تقلید است و رابطه خلاقیت با تقلید، رابطه آتش و آب است.

8

رئیس دانا:

  واضح است که تقلید غیر دیالکتیکی و تقلید غیرنقادانه و غیرخلاقانه

می ‌تواند مصائبی به بار بیاورد.

·        مگر تقلید دیالک تیکی (؟)، نقادانه و خلاقانه کذائی نمی تواند منشاء مصائب آل عبا در کربلا گردد؟ 

9

همانطور که برای چگوارا در بولیوی به بار آورد

·        که اینطور!

·        بیچاره چه گوارا.

·        فقط همین یکی را کم داشت.

·        چه گوارا ـ شخصیت انقلابی همتراز با فیدل کاسترو ـ مقلد غیر دیالک تیکی، غیر نقادانه و غیر خلاقانه از تجربه همان جنبش انقلابی بوده که خود در پیروزی اش سهم اصلی را به عهده داشته است.

·        به همین دلیل هم در بولیوی دچار مصیبت شده است.

·        حتما اگر مقلد دیالک تیکی، کریتیکی و کریئاتیو می بود، پیروز می شد.

·        بشنویم از زبان خود ارنستو چه گوارا: 

فرازی از گفتگو

 میان مائو و ارنستو چه گوارا

19 نوامبر 1960

در جریان بازدید هیئت نمایندگان کوبا از چین

 مائو:

سؤال دیگری دارم.

از پیاده شدن شما در کوبا تا لحظه پیروزی قطعی

دو سال به طول انجامید.

شما دهقانان را متحد کردید و به پیروزی دست یافتید.

 آیا امکان آن هست که سایر کشورهای امریکای لاتین

بتوانند از الگوی شما پیروی کنند؟

چه گوارا:

به این سوال نمی توان به صورت یک جانبه پاسخ داد.

شما تجارب بیشتر و تحلیل های بصیرت ‌مندانه تری دارید.

به نظر من، کوبا در مقایسه دیگر کشورهای امریکای لاتین

با یک زمینۀ به مراتب دشوارتر برای انقلاب مواجه بود.

گرچه در اینجا،

 تنها یک فاکتور مطلوب وجود داشت:

ما با بهره ‌گیری از سهل ‌انگاری امپریالیست‌ها

پیروزی را کسب کردیم.

 امپریالیست ‌ها نیروهای خود را برای مقابله ما متمرکز نکرده بودند.

 آنها فکر می ‌کردند

 فیدل بعد از پیروزی تقاضای وام خواهد کرد و

 با آنها همکاری خواهد کرد.

  ابتکار انقلابی در دیگر کشورهای امریکای لاتین

با همان مخاطراتی روبرو ست که مثلاً در گواتمالا

–       که امریکا با اعزام تفنگ‌داران دریایی به مداخله در آنجا دست زد –

شاهد آن هستیم.

پایان

·        این ارزیابی چه گوارا، تاییدی بر صحت تحلیل ما در بخش های قبلی در رابطه با جنبش انقلابی کوبا است و باید مورد تأمل و تحلیل قرار گیرد.

ادامه دارد.