طبقه بندی علوم (6)

پروفسور دکتر کامیلیا وارنکه

برگردان شین میم شین

طبقه بندی علوم

در عصر جدید

ادامه

13

جان استوارت میل (1806 ـ 1873)

از فلاسفه بورژوائی واپسین

  اقتصاد دان  

از نمایندگان پوزیتیویسم و کندنسیونالیسم

·        تفاوتگذاری جان استوارت میل میان منطق علوم طبیعی و منطق علوم انسانی را ویلهلم دیلتی به چیزی ضد علوم طبیعی و انسانی بدل می سازد.

14

ویلهلم دیلتی (1833 ـ 1911)

فیلسوف، روانشناس، پداگوگ آلمانی

از فلاسفه متعلق به فلسفه حیات (اگزیستانسیالیسم آلمانی) 

او پدیده را نه بر بنیان قانونمندی های طبیعی، 

بلکه بر بنیان خودقانونمندی عالم روحی و روانی انسانی 

توضیح می داد.

او جزو مؤسسین علوم روحی محسوب می شود.

او ضمنا مؤسس متد هرمه نویتیک و روان شناسی فهمنده است.

او این متد را در آموزش جهان بینی بکار می بندد.

مؤلف آثار بیشمار

·        اگر تلاش امپر، کورنو و دیگران در زمنیه طبقه بندی علوم بر این باور استوار بود که علوم طبیعی ـ در مقایسه با علوم اجتماعی ـ درجه بالاتری از علمیت دارند، ویلهلم دیلتی به ارزیابی کاملا جدیدی دست می زند و همه چیز را به هم می ریزد.

15

·        ویلهلم دیلتی از موضع ایراسیونالیستی (خردستیزی) ادعا می کند که تفکر راسیونال ـ یعنی متد علوم طبیعی ـ هر زنده ای را قبض روح می کند و فقط ظاهر چیزها را در نظر می گیرد.

16

·        آنگاه ادعا می کند که متد علوم انسانی باید از «فهمیدن» و الهام (اینتوئی سیون) تشکیل یابد که به معنی درک چیزها بنا بر مصالح (مصلحت ها) و منافع خویش است.

17

·        بنظر ویلهلم دیلتی، علوم طبیعی به بررسی پیوندهای علی (علت و معلولی) می پردازند.

·        اما علوم انسانی ـ بر عکس ـ به بررسی پیوندهای اثر گذاری غیر علی با خصلت تله ئولوژیکی می پردازند.

·        مراجعه کنید به تله ئولوژی (هدفمندی گرائی) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

·        (تله ئولوژی بر آن است که برای حوادث و یا توسعه ها اهداف معینی و یا مراحل نهائی ایدئالی پیشاپیش تعیین شده اند و باید به سوی آنها حرکت کرد. مترجم)

ادامه دارد.