فصل بیستم
توسعه علوم طبیعی و فلسفه بورژوائی واپسین:
فیزیک، بیولوژی، روانشناسی
جان ارپن بک
اولریش روزه برگ
برگردان شین
میم شین
پیشکش به
هوشنگ قربان
نژاد
پروفسور
دکتر اولریش روزه برگ
(1943 ـ 1994)
فیزیک دان
استاد دانشگاه
در رشته مسائل فلسفی علوم طبیعی
از سال 1992
در انستیتوی مارکس پلانک
تئوری علم و تئوری تاریخ
استاد دانشگاه پیتزبرگ (ایالات متحده امریکا)
آثار:
دترمینیسم و فیزیک (1975)
مکانیک کوانتومی و فلسفه (1978)
فلسفه و فیزیک (1982)
سناریوی انقلاب (1984)
و غیره
بخش اول
واکنش فلسفه بورژوائی واپسین به توسعه علوم طبیعی
(فیزیک، بیولوژی، پسیکولوژی)
·
نقاط آغازین توسعه های متعدد در
علوم طبیعی در نیمه دوم قرن نوزدهم قرار داشته اند، که به توسعه و تکامل علمی
انقلابی مشخص در قرن بیستم منجر شده اند.
1
·
رشته های علمی زیر از آن جمله اند:
الف
·
تئوری نسبیت خاص و عام
ب
·
کیهان شناسی
·
(کوسمولوژی)
پ
·
جهان شناسی و فیزیک ستاره شناسی
·
(کوسموگنی و استروفیزیک)
·
(علم پیدایش جهان و علم مربوط به ترکیب
فیزیکی ستاره ها و کاینات)
ت
·
تئوری کوانتومی و استایک
ث
·
فیزیک انرژی متعالی
·
و رشته های علمی متعدد دیگر که در
نوسازی علوم طبیعی مؤثر بوده اند.
2
·
معارف علمی و اسالیب علمی نوین،
تفکر فلسفی ـ جهان بینانه را بخشا به طرز عظیمی به مصاف طلبیده اند.
3
·
چه بسا مسائل معرفتی ـ نظری ـ
متدئولوژیکی وزین مطرح شده اند.
4
·
کلیه بازتاب های فلسفی در توسعه
علوم طبیعی به هر دو جریان جهان بینانه ی اصلی در تفکر فلسفه بورژوائی واپسین،
یعنی پوزیتیویسم و فلسفه حیات، راه باز کرده اند.
5
·
فلسفه بورژوائی واپسین در مرزبندی
با مواضع مارکسیستی ـ لنینیستی بر سر دو راهی زیر قرار گرفته است:
الف
·
پناه بردن به تشبثات جهان بینانه
پوزیتیویسم که به قول درست لنین، به ایدئالیسم و آنتی دیالک تیک (ضد دیالک تیک)
منتهی شده است.
ب
·
پناه بردن به موضوعیت بخشی به
مسائل جهان بینانه سنتی ببرکت فلسفه حیات که باز هم ـ در بهترین حالت ـ می تواند
به دیالک تیک دروغین منتهی شود.
6
·
هم طرز تفکر پوزیتیویستی و هم طرز
تفکر فلسفه حیاتی در فلسفه بورژوائی واپسین بالاخره در می یابند که نمی توان بطور
متافیزیکی میان جهان بینی و متد (اسلوب) دیوار کشید.
7
·
بررسی های فلسفی «عاری از جهان
بینی» متد ها و معارف علمی از موضع جهان بینانه ای سر در می آورند که با روش علمی
در تضاد اند.
8
·
نظرات جهان بینانه ی علمی بی اعتنا
به اسلوب (متد)، زمینه را برای گمان ورزی های بی ثمر علمی آماده می سازند.
9
آگوست کومته
(1798 ـ 1857)
ریاضی دان، فیلسوف، منتقد مذهب،
از نمایندگان اصلی پوزیتیویسم فرانسه،
از بنیانگذاران جامعه شناسی
·
اگوست کومته در سال 1830 در اثرش
تحت عنوان «کورس فلسفه مثبت»، به تمایلات خود در جهت اثبات فلسفه ی پوزیتیویسم،
عنوان «فلسفه مثبت» داد و خاطر نشان شد که شاید عنوان «فلسفه علوم» دقیق تر
باشد.
9
·
در ادبیات غیر مارکسیستی می توان
همچنان و هنوز شاهد پیوند تنگاتنگ اصطلاحات «فلسفه علوم»، «فلسفه علم»، «فلسفه
دانش» با سیطره طرز تفکر پوزیتیویستی بود.
10
·
در متونی که طرز تفکر فلسفه حیات
مسلط است، بیشتر با اصطلاحات «طبیعتفلسفه»، «اونتولوژی» و «متافیزیک» مواجه می
شویم.
11
·
در 100 سال اخیر، فلسفه را بیشتر
از متد های علمی و معارف علمی، توسعه های علمی ـ فنی به مصاف طلبیده اند.
12
·
در حال حاضر بر آمدن از عهده
انقلاب علمی ـ فنی بخشی از چالش میان سوسیالیسم و کاپیتالیسم را تشکیل می دهد.
·
مراجعه کنید به انقلاب علمی ـ
فنی در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری
13
·
هیچ فیلسوف بورژوائی دیگر نمی
تواند به انقلاب علمی ـ فنی بی اعتنا باشد.
14
·
ضمنا کسی هم نمی تواند تحولات زیر
ناشی از علم و فن در جهان را نادیده بگیرد:
الف
·
استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای
را
ب
·
سوء استفاده از انرژی هسته ای در
تسلیحات امحای جمعی را
پ
·
کامپیوتر را
ت
روبات
را
ث
·
استفاده دم افزون پر رونق از میکرو
الکترونیک را
ج
·
تکنولوژی ها و مواد نوین را
ح
·
پژوهش های فضائی را
خ
·
امور مهندسی ژنه تیکی و غیره و
غیره را
15
·
تحولات فوق الذکر ناشی از علم و فن،
جهان ما را جلوی چشمان دو نسل به طرزی دگرگون ساخته که در تاریخ بشری بی نظیر است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر