سیری در شعری از مهدی اخوان ثالث (76)

آنگاه پس از تندر

از این اوستا

(1344)

ادامه

ویرایش و تحلیل از

ربابه نون

تندر

 یعنی غرش ابر

·         نمی دانی چه شب هایی سحر کردم

·        بی آنکه یکدم مهربان باشند با هم پلک های من

·        در خلوت خواب گوارایی

·         و آن گاهگه شب ها که خوابم برد

·        هرگز نشد کاید به سویم هاله ای یا نیمتاجی گل

·        از روشنا گلگشت رؤیایی

·        در خواب های من

·        این آب های اهلی وحشت

·        تا چشم بیند کاروان هول و هذیان است

·        این کیست؟  

·        گرگی محتضر، زخمی اش بر گردن

·        با زخمه های دم به دم کاه نفس هایش

·        افسانه های نوبت خود را

·        در ساز این میرنده تن غمناک می نالد

·         و این کیست؟  

·        کفتاری ز گودال آمده، بیرون

·        سرشار و سیر از لاشه ی مدفون

·        بی اعتنا با من نگاهش

·        پوز خود بر خاک می مالد

·        آنگه دو دست مرده ی پی کرده از آرنج

·        از روبرو می آید و رگباری از سیلی

·        من می گریزم سوی درهایی که می بینم

·        باز است، اما پنجه ای خونین که پیدا نیست،

·        از کیست ،

·        تا می رسم در را به رویم کیپ می بندد

·        آنگاه زالی جغد و جادو می رسد از راه

·        قهقاه می خندد

·        و آن بسته درها را نشانم می دهد، با مهر و موم پنجه ی خونین

·        سبابه اش جنبان به ترساندن

·        گوید:

·        «بنشین (بشین)  

·        شطرنج.»

·        آنگاه فوجی فیل و برج و اسب می بینم

·        تازان به سویم ـ تند ـ چون سیلاب

·        من ـ به خیالم ـ  می پرم از خواب

·        مسکین دلم لرزان چو برگ از باد

·        یا آتشی پاشیده بر آن، آب

·        خاموشی مرگش پر از فریاد

·        آنگه، تسلی می دهم خود را که این خواب و خیالی بود

·        اما

·        من گر بیارامم

·        با انتظار نوشخند صبح فردایی

·        این کودک گریان ز هول سهمگین کابوس

·        تسکین نمی یابد به هیچ آغوش و لالایی

·        از بارها یک بار

·        شب بود و تاریکی اش

·        یا روشنایی روز، یا کی،  خوب یادم نیست

·        اما گمانم روشنی های فراوانی

·        در خانه ی همسایه می دیدم
 

·        شاید چراغان بود، شاید روز

·        شاید نه این بود و نه آن، باری

·        بر پشت بام خانه مان، روی گلیم تر و تاری

·        با پیر درختی زرد گون گیسو که بسیاری

·        شکل و شباهت با زنم می برد، غرق عرصه ی شطرنج بودم من

·        جنگی از آن جانانه های گرم و جانان بود

·        اندیشه ام، هرچند

·        بیدار بود و مرد میدان بود

·        اما

·        انگار بخت آورده بودم من

·        زیرا

·        چندین سوار پر غرور و تیز گامش را  

·        در حمله های گسترش پی کرده بودم، من

·        بازی به شیرین آب هایش بود

·        با این همه از هول مجهولی

·        دایم دلم بر خویش می لرزید

·        گویی خیانت می کند با من یکی از چشم ها یا دست های من

·        اما حریفم بیش می لرزید.

·        در لحظه های آخر بازی

·        ناگه زن ام ـ همبازی شطرنج وحشتناک ـ

·        شطرنج بی پایان و پیروزی

·        زد زیر قهقاهی که پشتم را به هم لرزاند

·        گویا مراهم پاره ای خنداند

·        دیدم که شاهی در بساطش نیست

·        گفتی خواب می دیدم ،

·        او گفت:

·        «این برج ها را مات کن.»

·        خندید

·        «یعنی چه؟»

·        من گفتم

·         

·        او در جوابم خند ـ خندان گفت:

·        «مات ام نخواهی کرد، می دانم .»

·        پوشیده می خندند با هم پیر بر زینان

·        من سیل های اشک و خون بینم

·        در خنده ی اینان

·        آنگاه اشارت کرد، سوی طوطی زردی

·        کان سو ترک تکرار می کرد، آنچه او می گفت

·        با لهجه ی بیگانه و سردی:

·        «ماتم نخواهی کرد، می دانم.»

·        زنم نالید

·        آنگاه اسب مرده ای را از میان کشته ها برداشت

·        با آن کنار آسمان، بین جنوب و شرق

·        پر هیب هایل، لکه ابری را نشانم داد، گفت:

·        «آنجا ست.»

·        پرسیدم:

·        «آنجا چیست؟»

·        نالید و دستان را به هم مالید

·        من باز پرسیدم .

·        نالان ـ به نفرت ـ گفت:

·        «خواهی دید.»

·        ناگاه دیدم

·        آه گویی قصه می بینم

·        ترکید تندر، ترق

·        بین جنوب و شرق

·        زد آذرخشی، برق

·        اکنون دگر باران جرجر بود

·        هر چیز و هر جا خیس

·        هر کس گریزان سوی سقفی، گیرم از ناکس

·        یا سوی چتری گیرم از ابلیس

·        من با زنم بر بام خانه، بر گلیم تار

·        در زیر آن باران غافلگیر

·        ماندم

·        پندارم اشکی نیز افشاندم

·        بر نطع خون آلود این شطرنج رؤیایی

·        و آن بازی جانانه و جدی

·        در خوش ترین اقصای ژرفایی

·        و این مهره های شکرین، شیرین و شیرینکار

·        این ابر چون آوار.

·        آنجا اجاقی بود روشن، ‌ مرد

·        اینجا چراغ افسرد

·        دیگر کدام از جان گذشته زیر این خونبار

·        این هردم افزونبار

·        شطرنج خواهد باخت

·        بر بام خانه بر گلیم تار؟

·        آن گسترش ها و آن صف آرایی

·        آن پیل ها و اسب ها و برج و بارو ها

·        افسوس

·        باران جرجر بود و ضجه ی ناودان ها بود

·        و سقف هایی که فرو می ریخت

طلیب

یعنی جوینده سمج و سرسخت

·        افسوس آن سقف بلند آرزو های نجیب ما

·        و آن باغ بیدار و برومندی که اشجارش

·        در هر کناری ناگهان می شد طلیب ما

·        افسوس

·        انگار درمن گریه می کرد، ابر

·        من، خیس و خواب آلود

·        بغضم در گلو چتری که دارد می گشاید، چنگ

·        انگار بر من گریه می کرد، ابر

پایان

ویرایش از تارنمای دایرة المعارف روشنگری