سیری در جهان بینی احسان طبری (87)

احسان طبری

(1295 ـ 1368) 

چگونه بحث کنیم؟

نامه مردم شماره 194

(27 اسفند 1358)

تحلیلی از

شین میم شین

تزهجدهم

 
وقتی کسی شروع کرد بدین شیوه نادرست بحث کردن،

باید با نهایت متانت گفت:
«من برای این نوع به اصطلاح بحث کوچک ‌ترین آمادگی ندارم.
اگر شما واقعاً خواستار یک بحث جدی هستید،

در آنصورت ابتدا نظری را که می‌ خواهید ثابت کنید،

 دقیقاً بیان دارید و دلایل آن را ذکر کنید،

تا من، اگر با آن نظر موافق نیستم،

حکم مورد علاقه و دلایل خود را ذکر کنم

 و سپس بحث در این مجرا تا آنجا سیر کند که معلوم شود

آیا حصول توافق بین ما میسر است یا نه.»

·        طبری هدف و آماج بحث و هماندیشی را ـ در بهترین حالت ـ نیل به توافق قلمداد می کند.

·        این بدان معنی است که او دیالک تیک ابزار و آماج را به شکل دیالک تیک بحث و توافق بسط و تعمیم می دهد.

·        ایرادات این نظر طبری کدام اند؟  

1

·        اگر بحث عفت با عزت را زیر ذره بین تأمل قرار دهیم، متوجه می شویم که عفت، در آن واحد، در دو جبهه می رزمد:  

الف

·        عفت اولا افکار عزت را به چالش می کشد.

·        یعنی بر ضد مواضع فکری عزت به مبارزه ایده ئولوژیکی می پردازد.

·        مبارزه ایده ئولوژیکی یکی از مهم ترین فرم های مبارزه طبقاتی است.

·        اهمیت این فرم از مبارزه طبقاتی، چه بسا بیشتر از فرم های اقتصادی و سیاسی است.

·        چون مبارزه ایده ئولوژیکی، زمینه فکری لازم را برای مبارزات اقتصادی و سیاسی هموار می سازد.

·        هر کاری پیش اندیشیده است.

·        قبل از ساختن خانه مدل فکری آن ساخته می شود و حتی روی کاغذ و غیره رسم می شود تا بر اساس اندازه های تعیین شده مادیت یابد.

·        بنای هر خانه ای، مادیت یابی مدل فکری خانه با استفاده از آب و گل و سنگ و سیمان و غیره است.

·        بنای خانه، مادیت یابی روح (اندیشه) است.

·        بنای خانه گذار ایدئالیته به رئالیته است.

·        دیالک تیک ایدئال و رئال.

·        دیالک تیک فکری و واقعی.

ب

·        عفت در عین حال با خویشتن خویش کلنجار فکری می رود.

·        مثلا تجارب شخصی خویش را و یا تجارب تاریخی را، یعنی تجارب نسل های دیگر را به دانش تجربی استحاله می بخشد.

·        این بدان معنی است که عفت ضمن هماندیشی با عزت، به خوداندیشی، دست می زند.

·        یعنی هم در جبهه خارجی بر ضد عزت می رزمد و هم در جبهه داخلی به کلنجار درونی می پردازد.

ت

·        این دو مورد، در مورد عزت هم صادق است.

·        این اما به چه معنی است؟  

پ

·        این به معنی انجام کار عمدتا فکری توسط عفت و عزت است.

·        این بدان معنی است که عفت و عزت در روند بحث و هماندیشی، به پراتیک فکری مبادرت می ورزند.

·        پراتیک اما چیست؟

ث

·        پراتیک (کار، آزمون، آزمایش، عمل، تجربه)، هم زادگاه اندیشه است و هم محک تعیین صحت و سقم اندیشه است.

·        هم مدل فکری خانه در اثر پراتیک واقعیت می یابد و هم صحت و سقم مدل فکری خانه در اثر پراتیک تعیین می شود.

·        بدون پراتیک، تفکری، تئوری ئی، تکامل و توسعه ای وجود ندارد.

·        پراتیک فکری چیست؟  

ج

·        پراتیک فکری انعکاس پراتیک مادی در آئینه روح (ذهن، دل، روان)  است.

·        رابطه پراتیک مادی با پراتیک فکری، مثل رابطه تجربه با دانش تجربی است.

·        مثل رابطه عمل با اندیشه (نظر) است.

·        همانطور که بدون تجربه، دانش تجربی وجود ندارد، به همان سان هم بدون پراتیک مادی (کار، آزمون، آزمایش، عمل، تجربه)، پراتیک فکری محال است.

·         

·        شاید حریفی بگوید، مگر نمی توان زیر  کرسی دراز کشید و اندیشید؟

ح

·        چرا می توان.

·        مواد و مصالح این تفکر بظاهر مجزا از پراتیک مادی، اما در روند پراتیک مادی کسب و در انباره ی حافظه انبار و تلنبار شده اند.

·        انعکاسات حاصله در روند پراتیک مادی اند.

ادامه دارد.