کلنجار مفهومی ستاره و سار (25)

جمعبندی از

میمحا نجار

سار

آن شنیدی که لاغری دانا

گفت باری به ابلهی فربه:

«اسب تازی و گر ضعیف بود

همچنان از طویله خر، به»

·        سعدی در این حکایت، اسب تازی لاغر ـ مردنی را با چندین خر (یک طویله پر از خر) مقایسه می کند.

·        فکر می کنی به چه دلیل؟

·        چرا سعدی نمی گوید هر اسب تازی به لحاظ کیفیت بهتر از هر خر است؟

ستاره

·        این ترفند سعدی یکی از کسب و کارهای استدلالی خود ویژه سعدی است.

·        سعدی مثلا در بیت معروف زیر نیز همین ترفند را به کار می بندد:

صورت زیبای ظاهر، هیچ نیست

تا توانی سیرت زیبا بیار

·        سعدی بهتر از هر کس دیگر می داند که صورت زیبای ظاهر نقش مهمی به عهده دارد.

·        غزلیات سعدی مملو از تجلیل اغراق آمیز قد و قامت و روی و موی و بوی و ابروی (فرم نمودین، ظاهرزیبای)  یار اند.

سار

·        هدف و آماج سعدی از این تحقیر صورت زیبا و یا اسب تازی چیست؟  

ستاره

·        خودت چه فکر می کنی؟

·        چرا سعدی نمی گوید:

·        در دیالک تیک فرم و محتوا و یا در دیالک تیک صورت و سیرت، نقش تعیین کننده از آن محتوا (صیرت) است.

·        چرا به تحقیر اغراق آمیز اسب تازی، خر و یا صورت زیبا می پردازد  

سار

·        سعدی احتمالا می خواهد بر نقش تعیین کننده قطبی از اقطاب دیالک تیکی تأکید ورزد.

·        این تأکید مؤکد را سعدی از طریق تحقیر اغراق آمیز قطب دیگر انجام می دهد.

·        سعدی فرم و یا صورت زیبای ظاهر را هیچ و پوچ قلمداد می کند تا به اهمیت غول آسای محتوا و یا سیرت زیبا تأکید مؤکد ورزد.

·        سعدی چندین خر را ، طویله ای پر از خر را، نه با اسب تازی قوی، بلکه با اسب تازی ضعیفی مقایسه می کند تا از اهمیت عظیم کیفیت در دیالک تیک کمیت و کیفیت، پرده بردارد.

·        سعدی خودش بی کمترین تردید می داند که کمیت، برابر با هیچ نیست.

·        چون بدون کمیت، کیفیتی نمی تواند تشکیل شود.

·        پیش شرط تحول کیفی افزایش تغییرات کمی و رسیدن به حد عینی است.

ستاره

·        درست است.

·        از کجا می دانی که سعدی از نقش کمیت در دیالک تیک کمیت و کیفیت با خبر بوده است؟  

سار

·        در این مورد صدها مثال در میراث سعدی وجود دارد.

·        به عنوان مثال:

مها زورمندی مکن با کهان

که بر یک نمط می نماند، جهان

سر پنجه ی نا توان بر مپیچ

که گر دست یابد بر آیی   به هیچ

عدو را به کوچک نباید شمرد

که کوه کلان دیدم از سنگ خرد

نبینی که چون با هم آیند، مور

ز شیران جنگی بر آرند شور

نه موری که مویی کز آن کمتر است

چو پر شد ز زنجیر محکمتر است؟

·        معنی تحت اللفظی:

·        ماه من، به ضعفا زور مگو.

·        برای اینکه دنیا بر یک روال نمی ماند.

·        بر ناتوانان ستم روا مدار.

·        برای اینکه اگر غالب آیند، نابود می گردی.

·        دشمن را نباید تحقیر کرد.

·        برای اینکه از تجمع سنگریزه می تواند کوه کلانی تشکیل گردد.

·        مگر نمی بینی که وقتی موران متحد می شوند، دمار از روزگار شیران در می آورند؟

·        مگر نمی بینی که از وحدت موران کمتر از مو، زنجیر مستحکمی تشکیل می گردد.

·        سعدی در همه این ابیات، دیالک تیک کمیت و کیفیت را توسعه می دهد و از اهمیت تغییرات کمی برای تشکیل کیفیت ایدئال پرده برمی دارد.

ستاره

·        آره.

·        حق با تو ست.

·        تحلیل قصه پتزه تینو را ادامه بده.

سار

دیگران گنده بودند و هر کار دشواری از دست شان بر می آمد.

فقط او بود، که کوچک بود.

·        پتزه تینو هم بسان سعدی، کیفیت را نتیجه کمیت می داند:

·        بنظر او دلیل اینکه دیگران از عهده انجام کارهای سنگین و دشوار بر می آیند، بزرگی آنها ست.

ستاره

·        درست است.

·        داوری ما راجع به پتزه تینو دقیق نبود.

·        فرق پتزه تینو با خیلی ها چیست؟

سار

یک روز تصمیم گرفت، برای پرسش سمج خویش، پاسخی بیابد و به راه افتاد

·        فرق و به عبارت دقیقتر، تفاوت پتزه تینو با خیلی ها این است که او اکتیو است و نه پاسیو.

·        او پس از مقایسه خود با دیگران و وقوف به کوچکی خویش، دنبال دلیل می گردد.

·        مثلا می خواهد بداند که تکه ای از چیز بزرگی بوده است؟

·        تکه گمگشته ای است؟

ستاره

·        این خود ویژگی پتزه تینو به چه معنی است؟  

سار

·        این بدان معنی است که پتزه تینو تکه کوچلوی اکتیوی (فعالی) است.

·        می کوشد تا معمای زندگی خود را خودش حل کند و به راه می افتد.

ستاره

·        این خصوصیت پتزه تینو به چه معنی است؟  

سار

·        این بدان معنی است که پتزه تینو کنسرواتیو نیست.

ستاره

·        منظورت از کنسرواتیو چیست؟

سار

·        کنسرواتیو یعنی محافظه کار، ضد انقلابی.

ستاره

·        اگر پتزه تینو کنسرواتیو نیست، پس چیست؟  

سار

·        پتزه تینو انقلابی است.

ادامه دارد.