پروفسور دکتر وینفرید شرودر
پروفسور دکتر کارل هاینتس بارک
برگردان شین میم شین
4
روشنگری آلمان
ادامه
19
·
در سال های 80 قرن هجدهم در
روشنگری آلمان نیز تفکر ماتریالیستی و آته ئیستی پدید می آید و آثار زیر منتشر می شوند:
الف
·
«آنتی فدون» (1785)، بقلم اشپاتسیر
ب
·
«نظرات فلسفی» (1786)، بقلم شولتس
ت
·
متن فرانسوی بی نامی تحت عنوان «اسپینوزای ثانی» (1787) به زبان آلمانی منتشر می شود.
پ
·
کتابی تحت عنوان «سه کلاهبردار» در
دسترس خوانندگان قرار می گیرد.
·
منظور از سه کلاهبردار، موسی، عیسی
و محمد بوده اند.
ث
·
آثار کنوبلاخ:
1
·
«مقدمه ای راجع به شناخت ادبیات برگزیده در
کلیه بخش های فلسفه»
2
·
«نامه هائی راجع به موضوعات فلسفی» (1787)
3
·
«شبگردی (پاس شبانه) رهبان اوتوز» (1790)
4
·
«گفتگوهای سیاسی ـ فلسفی» (1792)
ج
·
هردر به روایت ایده های اینسیدل (1777) همت می
گمارد.
20
·
این که تفکر ماتریالیستی و آته
ئیستی آلمان به همان نتایج نهائی که ماتریالیسم فرانسه (1760 ـ 1770) دست یافته،
نایل نمی آید، علتش را باید در توسعه خود ویژه ی روشنگری آلمان جستجو کرد.
21
·
در این رابطه باید گرایش لسینگ واپسین، هردر
(1724 ـ 1803) و گوته (1749 ـ 1832) را به پانته ئیسم اسپینوزا
نیز در نظر گرفت که در «بحث های مربوط به اسپینوزا در سال های 80 قرن هجدهم» منعکس
شده است.
22
·
با اثر اصلی هردر تحت عنوان «ایده هائی راجع به فلسفه تاریخ بشریت» (1782
ـ 1791) طرح توسعه فلسفی ـ تاریخی خاص روشنگری آلمانی نیز رواج می یابد.
23
·
این آثار هردر
را می توان حلقه واسطی میان آثار فلسفی ـ تاریخی روشنگری قرن هجدهم و دیالک تیک
تاریخی هگل محسوب داشت.
24
·
فلسفه عقیدتی یاکوبی (1743 ـ 1819) را نیز می توان کوششی در راستای
فراتر رفتن از حد فلسفه توده ای (عامه فهم) تلقی کرد.
25
ایمانوئل کانت (1724 ـ 1804)
برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان
اثر او تحت عنوان «نقد خرد محض»
نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.
کانت در زمینه های زیر دورنمای فراگیر نوینی
به روی فلسفه گشوده است:
اتیک (نقد خرد عملی)
استه تیک (نقد قوه قضاوت)
فلسفه مذهب
فلسفه حقوق
فلسفه تاریخ
«پرولگومنا» (مقدمات)
·
کانت که در دوره اول کار خود
(1746 تا 1770) عمدتا به مسائلی که علوم طبیعی آن زمان در برابر فلسفه نهاده
بودند، می پرداخت، در سال 1781 اثر خود را تحت عنوان «نقد خرد محض» منتشر می کند.
·
اثری که به قول لنین، پیش شرطش مبارزه میان ماتریالیسم و ایدئالیسم بوده
است.
26
·
قصد کانت
از انتشار این اثر برقراری مصالحه میان ماتریالیسم و ایدئالیسم بود.
27
·
اندکی بعد از انتشار این اثر مهم
معرفتی ـ نظری، آثار اصلی کانت راجع به فلسفه
اخلاق و استه تیک (زیبائی شناسی) منتشر می شوند:
الف
·
« مبانی متافیزیک اخلاق» (1785)
ب
·
«نقد خرد عملی» (1788)
ت
·
«نقد قوه قضاوت» (1790)
28
·
کانت با انتشار این آثار خود
به بنیانگذار فلسفه کلاسیک بورژوائی آلمان بدل می شود، که به معنی قطع رابطه قطعی
با فلسفه راسیونالیستی دکارت، لایب نیتس و ولف در
آلمان بوده است.
·
(مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد 3، ص 176)
29
·
از دید لنین، «شاخص اصلی فلسفه کانت
از قرار زیر بوده است:
الف
·
آشتی دادن ماتریالیسم با ایدئالیسم
ب
·
برقراری مصالحه میان ماتریالیسم و
ایدئالیسم
ت
·
برقراری پیوند میان جریانات مختلف و متضاد فلسفی
و تشکیل سیستم فلسفی واحد.
30
·
کانت با اعلام این نکته که تصورات
ما با چیزی که در خارج از ما قرار دارد، با «چیز درخود»، انطباق دارند، موضع
ماتریالیستی اتخاذ می کند.
31
·
اما با اعلام این نکته که «چیز درخود»
غیرقابل شناخت است و ماورای تجربی (ترانسندنت) است، وارد موضع ایدئالیستی می شود.
32
·
کانت با قبول تجربه و احساس
بمثابه تنها منبع معارف ما به فلسفه خود سمتگیری سنسوئالیستی (حسگرایی) و حتی تحت
شرایط معینی سمتگیری ماتریالیستی می دهد.
·
مراجعه کنید به چیز،
چیز درخود، حسگرائی، ماتریالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
33
·
کانت اما با اعلام ماورای تجربی
بودن (اپریوریته) مکان، زمان، علیت و غیره به فلسفه خود سمتگیری ایدئالیستی می
بخشد.
34
·
به سبب این نیم بندی کانت بود که هم ماتریالیست های پیگیر، هم ایدئالیست های
پیگیر و هم اگنوستیسیست های «بی غل و غش» و هیومیست ها
به مبارزه بی امان بر ضد او می پردازند.»
·
(لنین، «مجموعه آثار»، جلد 14، ص 195)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر