رلاتیویسم (نسبیت گرائی)

 

پروفسور مانفرد بور

برگردان شین میم شین

  

·        رلاتیویسم (نسبیت گرائی) به موضع معرفتی ـ نظری ئی (تئوری شناخت) اطلاق می شود که بنا بر آن، تنها روابط و مناسباتی که اشیاء نسبت به همدیگر دارند، قابل شناسائی اند.

·        موضوع واقعی شناخت (وجود درخود) اما غیرقابل شناسائی است.

·        و لذا رلاتیویسم به این نتیجه می رسد که حقیقت عینی مستقل از سوبژکت شناسنده وجود ندارد. 

·        (این بدان معنی است که نه حقیقت اوبژکتیف (عینی)، بلکه فقط حقیقت سوبژکتیف وجود دارد.

·        بر همین اساس ادعا می شود که هر کس حقیقت خود را دارد.

·        هرکس حقیقت سودآور خود را دارد.

·        مراجعه کنید به فیلم ژاپنی و بعد هالی وودی موسوم به «حقیقت»، مترجم)

1

·        از دیدگاه رلاتیویسم هر شناختی نسبی است.

2

·        هر شناختی ـ در هرحال ـ وابسته به سوبژکت شناسنده است:

·        هرشناختی ـ در تحلیل نهائی ـ سوبژکتیو است.

3

·        شالوده نظری رلاتیویسم قاعدتا جهان بینی مبتنی بر ایدئالیسم ذهنی است.

·        مراجعه کنید به ایدئالیسم و ماتریالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

4

·        رلاتیویسم معرفتی ـ  نظری (یعنی رلاتیویسم مربوط به عرصه تئوری شناخت) به انحرافات زیر منتهی می شود:

الف

·        رلاتیویسم به اگنوستیسیسم (ندانمگرائی) ختم می شود.

·        (اگنوستیسیسم (ندانمگرائی) عنوانی برای آموزش های معرفتی ـ نظری ئی است، که شناخت چیزها را و در تحلیل نهائی شناخت واقعیت عینی را غیر ممکن و محال می دانند. مترجم)

·        مراجعه کنید به اگنوستیسیسم (ندانمگرائی) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ب

·        رلاتیویسم به انکار حقیقت عینی ختم می شود.

·        مراجعه کنید به حقیقت در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ت

·        رلاتیویسم به سازش جهان بینانه با مذهب ختم می شود.

·        مراجعه کنید به مذهب (دین) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

5

·        در پیش گرفتن رلاتیویسم بمثابه شالوده معرفتی ـ نظری، به معنی محکوم کردن ناگزیر خویش به انحرافات زیر است:

الف

·        اسکپ تیسیسم مطلق

·        مراجعه کنید به اسکپتیسیسم (تردیدگرائی)  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ب

·        به اگنوستیسیسم (ندانم گرائی) 

ت

·        سوفیسم

·        (مشخصه سوفیسم (البته نه بمثابه یک مکتب یکپارچه) عبارت است از داشتن گرایشات اسکپتیکی و رلاتیویستی کم و بیش شدید. مترجم)

·        مراجعه کنید به سوفیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پ

·        سوبژکتیویسم

·        مراجعه کنید به سوبژکتتیویسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

6

·        در پیش گرفتن رلاتیویسم بمثابه شالوده معرفتی ـ نظری به معانی زیر است:

الف

·        به معنی برسمیت شناختن نسبی بودن شناخت بشری است.

ب

·        به معنی انکار وجود هرگونه معیار و ملاک عینی و مستقل از انسان است، که شناخت نسبی انسانی بدان نزدیک و نزدیکتر می شود.

7

·        به قول لنین، «همان طور که هگل اشاره می کند، دیالک تیک گشتاورهائی از رلاتیویسم، نفی و اسکپتیسیسم را در خود دارد.

·        اما خود را به درجه رلاتیویسم تنزل نمی دهد.  

·        ماتریالیسم دیالک تیکی مارکس و انگلس نیز بیشک گشتاوری از رلاتیویسم را در خود دارد، ولی خود را بدرجه رلاتیویسم تنزل نمی دهد:

·        ماتریالیسم دیالک تیکی نسبی بودن شناخت بشری را می پذیرد.

·        این اما نه به معنی انکار حقیقت عینی، بلکه به معنی اشتراط تاریخی حد و مرز نزدیکی شناخت بشری به این حقیقت عینی است.»

·        (کلیات لنین، جلد 14، فصل دوم، ص 5)

8

·        رلاتیویسم اخلاقی هنجارهای عام و ارزش های اخلاقی را مطرود می شمارد.

 9

·        رلاتیویسم ـ بلحاظ تاریخی ـ محصول دوران های شکست و سقوط  توسعه اجتماعی و علمی است.

10

·        رلاتیویسم گشتاوری از ایده ئولوژی هائی است که عمرشان بلحاظ تاریخی به پایان رسیده است.

11

·        فلسفه بورژوائی معاصر ـ بویژه جریانات فلسفی بورژوائی معاصر زیر ـ تحت نفوذ شدید درونمایه های رلاتیویستی است:

الف

·        پوزیتیویسم

ب

·        امپیریوکریتیسیسم

ت

·        پراگماتیسم

پ

·        اگزیستانسیالیسم.

·        مراجعه کنید به پوزیتیویسم، نئو پوزیتیویسم، امپیریوکریتیسیسم، پراگماتیسم، اگزیستانسیالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان