رابطه بنیادی (عنصری، اله منتار)

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان شین میم شین

   

1

·        رابطه بنیادی (اله منتار) به رابطه منطقی دو عضوی اطلاق می شود که میان اوبژکت ها (مثلا چیزها، افراد و غیره) و طبقه ای که اوبژکت ها بدان تعلق دارند، برقرار می شود و به اشکال مختلف زیر تبیین می یابد:

الف

·        الف به  کاف تعلق دارد.

ب

·        الف عضوی و یا عنصری از  طبقه کاف است.

ت

·        کاف شامل (دربرگیرنده ی) عضو و یا عنصر الف است  

پ

·        عضو و یا عنصر الف مشمول طبقه کاف  است.

2

·        عضو و یا عنصر واحدی مانند الف (مثلا انسان معینی) می تواند در آن واحد، یعنی همزمان، عضو و یا عنصر طبقات مختلف باشد.

3

·        میان عضو و یا عنصرالف و طبقه کاف یا رابطه بنیادی (عنصری)  وجود دارد و یا وجود ندارد.

·        شق سوم مجاز نیست:

·        «قانون شق سوم، ممنوع»

4

·         فردی بنام الف که در زمان معین ت/1 عضو و یا عنصر طبقه کاف است، می تواند خود را چنان تغییر دهد که رابطه عنصری  در نقطه زمانی ت/2  دیگر وجود نداشته باشد.

مثال

·        کسی در نقطه زمانی ت/1 دانش آموز دبیرستانی است.

·        او پس از گرفتن دیپلم در نقطه زمانی ت/2، دیگر عضو و یا عنصر طبقه دانش آموزان دبیرستانی نخواهد بود.

5

·        استفاده از  «قانون شق سوم، ممنوع» بر طبقاتی که حاوی اعضاء و عناصر بیشماری  اند، هم از نظر منطقی و هم از لحاظ معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت)  مشکلاتی را به همراه می آورد.

6

·        نه فقط افراد و امثالهم اعضاء و عناصر طبقات را تشکیل می دهند، بلکه طبقات نیز به نوبه خود می توانند اعضاء و عناصر طبقات بزرگتر محسوب شوند.

7

·        اگر رابطه بنیادی و یا عنصری را در مورد اعضاء و عناصر دلبخواه و طبقات دلبخواه بطور نامحدود مورد استفاده قرار دهیم، با پیدایش پارادوکس ها مواجه خواهیم شد.

·        مراجعه کنید به پارادوکس در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

8

·        در زبان محاوره ای رابطه بنیادی و یا عنصری، اغلب بکمک کلمه «است» نشان داده می شود.

مثال

·        «سعدی شاعر بزرگ ایرانی است.»

9

·        کلمه «است» اما می تواند به ابهامات منطقی منجر شود.

مثال

·        در جمله «نهنگ جانور شیرخواری است» نیز کلمه «است» وجود دارد.

·        اما کلمه «است» در این جمله نه رابطه بنیادی و یا عنصری را، بلکه رابطه اشتمال را بازگو می کند.  

·        مراجعه کنید به اشتمال در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

10

·        جمله اول را می توان به شکل دیگری ادا کرد:

·        «سعدی عضو و یا عنصر طبقه شعرای بزرگ ایرانی است.» 

11

·        اما جمله دوم حاوی ساختار منطقی دیگری است که در شکل زیر خود را نمایان می سازد:

·        «طبقه نهنگ ها مشمول طبقه جانوران شیرخوار می شود.»

·        مراجعه کنید به عنصر در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان