پروفسور دکتر
گونتر کروبر
برگردان شین
میم شین
18
·
با شروع عصر جدید با توجه به مفهوم ارسطوئی علت مؤثر، علت دیگری بنام علت محرکه مطرح
گردید.
19
کوپرنیک،
کپلر، گالیله و نیوتون
·
با پیشرفت رشته ی علمی مکانیک و کشف قوانین مکانیکی و
فرمولبندی ریاضی آنها توسط گالیله، کپلر و نیوتون،
راه برای ترویج درک عمدتا ماتریالیستی ـ مکانیکی از علیت هموار شد و بوسیله فرانسیس بیکن و سپس توماس هوبس
به فلسفه منتقل گردید.
·
مراجعه کنید به ماتریالیسم مکانیکی در تارنمای دایرة
المعارف روشنگری
20
توماس هوبس (1588 ـ 1679)
فیلسوف، ریاضی
دان بریتانیائی
تدوینگر بزرگ «تئوری دولت»
در عصر جدید
آغازین
کتاب معروف او
«هیولا» نام دارد.
·
به نظر توماس هوبس مؤثر
بودن علت (پدید آمدن معلول) تنها از طریق مکانیکی بوسیله ضربه، فشار، اصطکاک
مستقیم و غیره امکان پذیر می گردد.
21
·
اهمیت مترقیانه این درک مکانیکی نارسا از علیت، در وهله
اول در ضربه مهلکی است که آن بر اعتقاد به اعجاز فرود می آورد و عالی ترین وظیفه
علوم و فلسفه را در توضیح روندهای طبیعی در پرتو علل طبیعی می داند.
22
·
به نظر توماس هوبس
فلسفه عبارت است از «شناخت عقلی معلول ها و پدیده ها با توجه به علل شناخته شده ی آنها
و یا دلایل ایجاد کننده آنها و برعکس، شناخت دلایل ایجاد کننده از معلول های
شناخته شده.»
·
(توماس هوبس، «تئوری اجسام»، فصل اول، ص 2)
23
فرانسیس بیکن (1561 ـ 1626)
فیلسوف و دولتمرد انگلیسی
مؤسس امپیریسم (تجربه گرائی) ماتریالیستی
·
در این چنین چارچوب فلسفی بود که فرانسیس بیکن در چارچوب نظریه استنتاجی خود به توسعه و تکمیل اسالیبی (متدهایی)
جهت کشف پیوندهای علی پرداخت.
24
جان استوارت میل (1806 ـ 1873)
از فلاسفه بورژوائی واپسین
اقتصاد دان
از نمایندگان پوزیتیویسم و کندنسیونالیسم
·
بعدها جان استوارت میل
آنها را بطور مفصلی مورد بررسی قرار داد و تحت عنوان روش های میمیک (متدهای مبتنی
بر تطبیق، تفاوت، متدهای مرکب از تطبیق و تفاوت و غیره) از خود به یادگار گذاشت.
·
مراجعه کنید به استنتاج
در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
25
·
درک ماتریالیستی ـ مکانیکی (درک مبتنی بر ماتریالیسم مکانیکی) از علیت به عنوان بخشی از دترمینیسم مکانیکی در ماتریالیسم فرانسه درقرن هجدهم به
کمال همه جانبه خود می رسد.
·
مراجعه کنید به دترمینیسم و ایندترمینیسم در تارنمای
دایرة المعارف روشنگری
26
·
شاخص اصلی این ماتریالیسم عبارت است از باور به علیت
خطی، که در آن حوادث ماهوی و غیرماهوی، ضرور و تصادفی در زنجیری پشت سر هم ردیف می
شوند که هر حلقه را معنی همانندی با حلقه دیگر است.
·
به قول هولباخ، «جهان
زنجیری ناگسستنی و بی پایان از علت و معلول است»، که در آن تصادف عینی وجود ندارد.
·
به عبارت دیگر، تصادف تنها محصول نادانی ذهنی ما نسبت به
علل طبیعی است.
·
(هولباخ، «سیستم طبیعت»، ص 28)
·
مراجعه کنید به دیالک تیک پدیده و ماهیت، دیالک تیک
ضرورت و تصادف در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
27
·
ماتریالیسم فرانسه همانند ماتریالیسم انگلیس در قرن
هفدهم، در درک خود از علیت به مبارزه مستقیم بر ضد جزم (دگم) های تئولوژیکی تحت عنوان علت نهائی الهی بر می
خیزد و آگاهانه استتنتاجات آته ئیستی (الحاد آمیز) خود را مطرح می سازد.
28
·
ماتریالیسم فرانسه اما به سبب سطح نازل رشد علوم در آن
زمان، می بایستی به طبیعتفلسفه و بویژه به
دستاوردهای رشته علمی مکانیک تکیه کند و لذا نمی توانست خالی از معایب و نارسائی
هائی باشد.
·
از این نارسائی ها کسانی که قصد زیر علامت سؤال کشیدن
اعتبار عام اصل علیت را دارند، در سال های بعد به عنوان بهانه سوء استفاده درخور
می کنند.
29
·
از معایب و نارسائی های یاد شده می توان استنتاجات فاتالیستی
را نام برد که نتیجه انکار تصادف توسط ماتریالیسم مکانیکی اند.
·
مراجعه کنید به فاتالیسم (تقدیرگرایی) در تارنمای دایرة
المعارف روشنگری
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر