سیری در دلنوشته ای از تهمینه میلانی (8)

(۱۳۳۹)      
تحلیل از شین میم شین

آخرین کتلت رو از روی ماهیتابه بر می دارم.
یک قطره روغن می چکد توی ظرف و جلز محزونی می کند.
واقعا چهار تا کتلت چه اهمیتی داشت؟!
حقیقت مثل یک تکه آجر توی صورتم می خورد:
« من آدم زمختی هستم»
زمختی
یعنی ندانستن قدر لحظه ها،
یعنی نفهمیدن اهمیت چیزها،
یعنی توجه به جزییات احمقانه و ندیدن مهم ترین ها

·        تهمینه میلانی در این بند از دلنوشته به «انتقاد از خود» می پردازد.

·        مادر و پدر دیگر زنده نیستند و برای انتقاد از خود دیر شده است، ولی باز هم بهتر از هیچ است.

·        چون احتمال این هست که خواننده دلنوشته او پند گیرد و بابت چهار تا کتلت که مادر ـ پدر نان تازه آور می خورند، حرص نخورد.

1 
حقیقت مثل یک تکه آجر توی صورتم می خورد:
« من آدم زمختی هستم»

·        این جمله تهمینه به چه معنی است؟

·        این پیام «جلز محزون قطره ی روغن در ظرف» است؟

·        جلز قطره روغن که ربطی به زمختی و نرمی آشپز ندارد.

·        جلز قطره روغن احتمالا به سبب تماس ناگهانی آن با قطره ای آب در ظرف بوده است.

·        میان آب و روغن تضاد آشتی ناپذیر هست:

·        تضاد هیدوفیلی و هیدروفوبی هست:

الف

·        آب و هر چیز آبدار هیدروفیل (آب پرست) است.

·        یعنی هر چقدر هم آب به آنها اضافه شود، دم نمی زنند.

ب

·        روغن و امثالهم اما هیدروفوب (آب ستیز) هستند.

2

·        اگر روی آب روغن ریخته شود، آب دفعش می کند و نه جذب.

·        اگر به روغن داغ در ماهیتابه، آب ریخته شود، تضاد آندو چنان تشدید می شود که می تواند برای آشپز خیلی گران تمام شود:

·        یعنی مثلا صورت آشپز بسوزد و یا حتی چشمانش آسیب ببینند و کور شود.

·        چون به محض تماس روغن داغ با آب، انفجاری در ماهیتابه صورت می گیرد و قطرات داغ آب و رو غن به اطراف شلیک می شوند.  

3

·        برای آشتی دادن روغن با آب می توان از شیر استفاده است.

·        شیر حاوی موادی است که دو قطبی اند:

·        یعنی دیالک تیکی از هیدروفیلی و هیدروفوبی اند.

·        یعنی یک قطب شان آب پرست است و قطب دیگرشان آب ستیز.

·        در نتیجه هم آب را جذب و بی اثر می کنند و هم روغن را خلع سلاح می کنند.

·        اسم یکی ازا ین مواد لسیتین است.

·        یکی دیگر کفالین است.

·        آشپز جماعت باید این چیزها را بدانند تا دچار مشکل نشوند.

4 
حقیقت مثل یک تکه آجر توی صورتم می خورد:
« من آدم زمختی هستم»

·        ضمنا حقیقت کذائی چرا نه بر سر آشپز، بلکه بر صورت او می خورد؟

·        حقیقت فقط با شناخت رابطه دارد که کسب و کار سر سالم  است و نه صورت.

·        جالب تر اما تعریف مقوله زمختی توسط تهمینه میلانی است:  

5 
زمختی
یعنی ندانستن قدر لحظه ها،
یعنی نفهمیدن اهمیت چیزها،
یعنی توجه به جزییات احمقانه و ندیدن مهم ترین ها

·        بزعم تهمینه، هر کس قدر لحظه ها را نداند و اهمیت چیزها را نفهمد و غرق در جزئیات (یعنی همان لحظات)  گردد و کلیات را فراموش کند، اسم چنین کسی زمخت است.

·        برای یاد گرفتن هرگز دیر نیست.

·        معلوم نیست که در این کشور، کسی جز تهمینه چنین تعریفی از مفهوم «زمختی» دارد و یا نه.

·        ظاهرا در این سامان بی سامان هر کس  گنجینه ای از مفاهیم شخصی در اخیتار دارد و از  مفاهیم استاندارد که دیگران هم از تعریفش با خبر باشند، خبری نیست.

·        به همین دلیل هم کسی حرف دیگری را نمی فهمد.

·        شاید خیلی ها حتی حرف خودشان را نفهمند.

6
زمختی
یعنی ندانستن قدر لحظه ها،
یعنی نفهمیدن اهمیت چیزها،
یعنی توجه به جزییات احمقانه و ندیدن مهم ترین ها

·        منظور تهمینه از مفهوم «زمختی» شاید «کوته اندیشی»، «کند ذهنی»، «کودنی»، «کله خری»، «خرفتی» و امثالهم باشد.

·        ما این بند از دلنوشته او را مورد تأمل قرار می دهیم تا ببینیم که حرف حساب او چیست:

7

زمختی
یعنی ندانستن قدر لحظه ها،

·        بزعم تهمینه میلانی، زمختی یعنی بی اعتنائی به لحظه ها.

·        لحظه به چه معنی است؟

·        لحظه همان دم معروف عمر خیام معروف است.

·        در فلسفه عمر خیام ما با دیالک تیک دم و عمر سر و کار داریم.

·        دیالک تیک دم و عمر بسط و تعمیم دیالک تیک لحظه و روند و در تحلیل نهائی بسط و تعمیم دیالک تیک جزء و کل است.

·        در این دیالک تیک نقش تعیین کننده از آن کل (عمر، روند)    است.

·        چون آنچه که مثلا موجودی را به انسان مبدل می کند، نه انگشتی، بلکه کل اندام او ست.

·        بی آنکه انگشت هیچ واره و هیچ کاره باشد.

8
زمختی
یعنی ندانستن قدر لحظه ها،  

·        تهمینه هر کس را که قدر دم و یا لحظه و یا جزء را نداند، زمخت محسوب می دارد.

·        در این صورت عمر خیام شاعر و حکیم ایدئال او خواهد بود.

·        چون برای او دم تعیین کننده است و نه عمر.

·        چون او مبلغ سرسخت تئوری غنیمتدانی دم است.

9
زمختی
یعنی نفهمیدن اهمیت چیزها،

  

·        نفهمیدن اهمیت چیزها اما دیگر نباید زمختی محسوب شود.

·        چون نافی قدر لحظه ها دانستن است.

·        چون چیزها هر کدام کلی را تشکیل می دهند.

·        کلی که از اجزاء بیشمار تشکیل یافته است.

·        نمی توان هم قدر جزء را دانست و هم قدر کل را.

·        در این صورت آدم هم زمخت می شود و هم ضد آن و تعریف تهمینه از زمخت مختل می گردد.

10
زمختی
یعنی توجه به جزییات احمقانه و ندیدن مهم ترین ها

·        این دیگر نور علی نور است.

·        بالاخره زمخت کیست؟

·        کسی که قدر لحظه و یا جزء را می فهمد و یا در همان جزء غرق می شود و کل را فراموش می کند و ضمنا قدردانی از همان جزء را احمقانه می پندارد؟

·        وقتی گفته می شود که تمرین تفکر مفهومی و آموزش آن، از نان و آب شب واجب تر است، به همین دلیل است.

·        تهمینه تازه نویسنده و کارگردان و غیره است.

·        یعنی معمار روح جامعه است.

·        تو خود حدیث مفصل بخوان از این سامان.

ادامه دارد.