سرچشمه:
صفحه فیس بوک
نصرالله آقاجاری
ویرایش و تحلیل از
صفحه فیس بوک
نصرالله آقاجاری
ویرایش و تحلیل از
یدالله سلطان پور
احسان طبری
آزاد انديشی و شکّاکيّت خيام از ديرباز بر محقّقين روشن بود.
به عنوان نمونه ارزيابی شيخ نجم الدين ابوبکر رازی معروف به «دايه» ـ از مشايخ معروف صوفيّه در قرن هفتم هجری ـ را که در اثرش ـ «مرصاد العباد» (تأليف سال ۶۲۰ هجری) ـ ذکر شده است نقل می کنيم:
این تکخال چهارم احسان طبری است.
معمولا نباید بیشتر از ۴ تکخال در بین باشد.
دستان ما هم به دعا ست که طبری دست از تکخالکشی بردارد و به تحلیل اشعار و آثار خیام و حافظ بپردازد.
ما در هر صورت چاره ای جز تجزیه و تحلیل این تکخال شماره ۴ نداریم:
احسان طبری
آزاد انديشی و شکّاکيّت خيام از ديرباز بر محقّقين روشن بود.
به عنوان نمونه ارزيابی شيخ نجم الدين ابوبکر رازی معروف به «دايه» ـ از مشايخ معروف صوفيّه در قرن هفتم هجری ـ را که در اثرش ـ «مرصاد العباد» (تأليف سال ۶۲۰ هجری) ـ ذکر شده است نقل می کنيم:
این تکخال چهارم احسان طبری است.
معمولا نباید بیشتر از ۴ تکخال در بین باشد.
دستان ما هم به دعا ست که طبری دست از تکخالکشی بردارد و به تحلیل اشعار و آثار خیام و حافظ بپردازد.
ما در هر صورت چاره ای جز تجزیه و تحلیل این تکخال شماره ۴ نداریم:
«ثمرۀ نظر، ايمان است، ثمره قَدَم، عرفان.
بيچاره فلسفی و دهری و طبايعی که از هر دو مقام محرومند و سرگشته و گمگشته.
تا يکی از فضلاء که نزد ايشان به فضل و حکمت و کياست و معرفت مشهور است و آن عمر خيّام است، از غايت حيرت در تيه ضلالت.
وي را اين بيت می بايد گفت و اظهار نابينائی خود نمود:
در دايره ای کامدن و رفتن ما ست
آن را نه بدايت، نه نهايت پيدا ست
کس می نزند دمی در اين معنی راست
کاين آمدن از کجا و رفتن به کجاست»
۱
ثمرۀ نظر، ايمان است، ثمره قَدَم، عرفان.
معنی تحت اللفظی:
نتیجه اندیشه، باور و ایمان است و نتیجه عمل، معرفت و شناخت.
۲
ثمرۀ نظر، ايمان است
شیخ در این حکم (جمله) خویش، دیالک تیک علت و معلول را به شکل دوئالیسم اندیشه (نظر) و ایمان بسط و تعمیم می دهد.
شیخ ـ به غلط ـ فکر می کند که تشکیل نظر، همان و کسب یقین قلبی، همان.
اما از این خبرها نیست.
چون چه بسا نظرات و افکار که در گرمای تخیل انگیز کرسی تشکیل می شوند و به محض خروج از اتاق و ورود به حیاط یخ زده بسان حباب می ترکند.
نظر فقط و فقط پس از خوردن به محک تجربه، پس از سربلند بیرون آمدن از کوره پراتیک (آزمایش و آزمون و عمل)، پس از اثبات صحتش در پیشگاه قاضی القضات رشوه ستیز پراتیک پذیرفته می شود و سوبژکت انسانی یقین نسبی کسب می کند و بدان ایمان می آورد.
۳
خواجه شیراز به این حقیقت امر واقف است:
خوش بود گر محک تجربه آید به میان
تا سیه روی شود هر که در او غش باشد.
برای خواجه هم معیار تعیین صحت و سقم نظر و ادعا تجربه است.
برای خواجه تشکیل صرف نظر حتما نباید به تشکیل ایمان بدان منجر شود.
به نظر و یا ادعا فقط پس از خوردن آن به محک تجربه می توان ایمان آورد.
۴
ثمره قَدَم، عرفان است.
شیخ در این حکم خویش هم دیالک تیک علت و معلول را به شکل دوئالیسم قدم و معرفت بسط و تعمیم می دهد.
قدم یکی از فرم های بسط و تعمیم مقوله فلسفی (ماتریالیستی ـ تاریخی) پراتیک است.
سعدی هم مقوله پراتیک را به همین سان بسط و تعمیم داده است.
۵
ثمره قَدَم، عرفان است.
شیخ اینجا وارد عرصه معرفت (شناخت) می شود.
تئوری شناخت یکی از سه ستون مهم فلسفه پرولتاریا ست.
ماتریالیسم دیالک تیکی
ماتریالیسم تاریخی
تئوری شناخت.
نظر شیخ در مجموع درست است، ولی دقیق نیست.
۶
ثمره قَدَم، عرفان است.
پراتیک منشاء شناخت و معرفت است.
در روند کار (پراتیک عملی) و ببرکت کار بوده که نیاکان حیوانی ما به تفکر و همزمان تکلم آغاز کرده اند.
هر تبری که اجداد ما بر تنه درختی فرود آورده اند، سیگنال های معینی توسط اعضای حسی (مثلا حواس پنجگانه) به کارگاه مغز ارسال شده اند.
حلاجی این سیگنال های حسی راه را برای تشکیل مفاهیم (واژه ها) هموار کرده است.
اندیشه ها و نظرات و یا احکام و جملات از ترکیب همین مفاهیم و یا واژه ها تشکیل یافته اند و تشکیل می یابند.
۷
امتحانش آسان است:
با کوبیدن هر تبر بر تنه درخت، دهقان به پوکی و سفتی و سختی و خشکی و تری تنه پی می برد و ضمنا به چند و چون دسته و تیغه تبر و علاوه بر آن، به درستی و نادرستی نحوه فرود آوردن تبر بر تنه و ضمنا به صحت و سقم پیشنظرات خود که در ذهن داشته است.
یعنی در روند کار انسان هم محیط پیرامون خود را، یعنی طبیعت مادر را می شناسد و هم خویشتن خویش را.
به همین دلیل به شیخ نمی توان حق نداد.
بدون قدم، یعنی بدون کار ، شناخت چیزی و شناخت خویشتن خویش حاصل نمی آید.
شناخت غیر من (طبیعت مادر) و من (طبیعت دوم، انسان، جامعه) فقط در روند کار و ببرکت کار میسر می شود.
به همین دلیل گفته می شود که شعور و شناخت منشاء مادی و عملی دارد.
مراجعه کنید به
دیالک تیک ماده و روح
دیالک تیک وجود و شعور
دیالک تیگ پراتیک و تئوری
دیالک تیک عمل و اندیشه و یا نظر
در دایرة المعارف روشنگری
بيچاره فلسفی و دهری و طبايعی که از هر دو مقام محرومند و سرگشته و گمگشته.
تا يکی از فضلاء که نزد ايشان به فضل و حکمت و کياست و معرفت مشهور است و آن عمر خيّام است، از غايت حيرت در تيه ضلالت.
وي را اين بيت می بايد گفت و اظهار نابينائی خود نمود:
در دايره ای کامدن و رفتن ما ست
آن را نه بدايت، نه نهايت پيدا ست
کس می نزند دمی در اين معنی راست
کاين آمدن از کجا و رفتن به کجاست»
۱
ثمرۀ نظر، ايمان است، ثمره قَدَم، عرفان.
معنی تحت اللفظی:
نتیجه اندیشه، باور و ایمان است و نتیجه عمل، معرفت و شناخت.
۲
ثمرۀ نظر، ايمان است
شیخ در این حکم (جمله) خویش، دیالک تیک علت و معلول را به شکل دوئالیسم اندیشه (نظر) و ایمان بسط و تعمیم می دهد.
شیخ ـ به غلط ـ فکر می کند که تشکیل نظر، همان و کسب یقین قلبی، همان.
اما از این خبرها نیست.
چون چه بسا نظرات و افکار که در گرمای تخیل انگیز کرسی تشکیل می شوند و به محض خروج از اتاق و ورود به حیاط یخ زده بسان حباب می ترکند.
نظر فقط و فقط پس از خوردن به محک تجربه، پس از سربلند بیرون آمدن از کوره پراتیک (آزمایش و آزمون و عمل)، پس از اثبات صحتش در پیشگاه قاضی القضات رشوه ستیز پراتیک پذیرفته می شود و سوبژکت انسانی یقین نسبی کسب می کند و بدان ایمان می آورد.
۳
خواجه شیراز به این حقیقت امر واقف است:
خوش بود گر محک تجربه آید به میان
تا سیه روی شود هر که در او غش باشد.
برای خواجه هم معیار تعیین صحت و سقم نظر و ادعا تجربه است.
برای خواجه تشکیل صرف نظر حتما نباید به تشکیل ایمان بدان منجر شود.
به نظر و یا ادعا فقط پس از خوردن آن به محک تجربه می توان ایمان آورد.
۴
ثمره قَدَم، عرفان است.
شیخ در این حکم خویش هم دیالک تیک علت و معلول را به شکل دوئالیسم قدم و معرفت بسط و تعمیم می دهد.
قدم یکی از فرم های بسط و تعمیم مقوله فلسفی (ماتریالیستی ـ تاریخی) پراتیک است.
سعدی هم مقوله پراتیک را به همین سان بسط و تعمیم داده است.
۵
ثمره قَدَم، عرفان است.
شیخ اینجا وارد عرصه معرفت (شناخت) می شود.
تئوری شناخت یکی از سه ستون مهم فلسفه پرولتاریا ست.
ماتریالیسم دیالک تیکی
ماتریالیسم تاریخی
تئوری شناخت.
نظر شیخ در مجموع درست است، ولی دقیق نیست.
۶
ثمره قَدَم، عرفان است.
پراتیک منشاء شناخت و معرفت است.
در روند کار (پراتیک عملی) و ببرکت کار بوده که نیاکان حیوانی ما به تفکر و همزمان تکلم آغاز کرده اند.
هر تبری که اجداد ما بر تنه درختی فرود آورده اند، سیگنال های معینی توسط اعضای حسی (مثلا حواس پنجگانه) به کارگاه مغز ارسال شده اند.
حلاجی این سیگنال های حسی راه را برای تشکیل مفاهیم (واژه ها) هموار کرده است.
اندیشه ها و نظرات و یا احکام و جملات از ترکیب همین مفاهیم و یا واژه ها تشکیل یافته اند و تشکیل می یابند.
۷
امتحانش آسان است:
با کوبیدن هر تبر بر تنه درخت، دهقان به پوکی و سفتی و سختی و خشکی و تری تنه پی می برد و ضمنا به چند و چون دسته و تیغه تبر و علاوه بر آن، به درستی و نادرستی نحوه فرود آوردن تبر بر تنه و ضمنا به صحت و سقم پیشنظرات خود که در ذهن داشته است.
یعنی در روند کار انسان هم محیط پیرامون خود را، یعنی طبیعت مادر را می شناسد و هم خویشتن خویش را.
به همین دلیل به شیخ نمی توان حق نداد.
بدون قدم، یعنی بدون کار ، شناخت چیزی و شناخت خویشتن خویش حاصل نمی آید.
شناخت غیر من (طبیعت مادر) و من (طبیعت دوم، انسان، جامعه) فقط در روند کار و ببرکت کار میسر می شود.
به همین دلیل گفته می شود که شعور و شناخت منشاء مادی و عملی دارد.
مراجعه کنید به
دیالک تیک ماده و روح
دیالک تیک وجود و شعور
دیالک تیگ پراتیک و تئوری
دیالک تیک عمل و اندیشه و یا نظر
در دایرة المعارف روشنگری
۸
ثمره قَدَم، عرفان است.
اشکال بینشی شیخ اما در خلاصه کردن معرفت و شناخت در شناخت حسی و تجربی است.
شناخت حسی و شناخت تجربی خیلی اساسی و مهم هستند، ولی برای شناخت کامل و حقیقی چیزی و یا کسی کافی نیستند.
به همین دلیل با شناخت حسی، همواره جفت دیالک تیکی اش، یعنی شناخت عقلی همراه است و با شناخت تجربی، جفت دیالک تیکی اش، یعنی شناخت نظری توأم است.
مراجعه کنید به
دیالک تیک حسی و عقلی
دیالک تیک تجربی و نظری
در دایرة المعارف روشنگری
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر