پروفسور
ولفگانگ پطر ایش هورن
برگردان
شین میم شین
4
اثری از مجید افسر
شر
در اندیشه هگل
از دید مارکس
و انگلس
الف
·
« شر در قاموس هگل، فرم
و قالبی است که حاوی نیروی محرکه ی توسعه ی تاریخی است.
ب
·
شر در قاموس هگل معنای دوگانه کسب می کند:
1
·
در قاموس هگل، هر پیشرفتی بالضروره به معنای زیر پا
گذاشتن مقدسات است.
2
·
هر پیشرفتی، بمثابه طغیان بر ضد کهنه و میرنده است، کهنه
و میرنده ای که به حکم عادت، رخت تقدس در بر کرده است.
3
·
از زمان تشکیل تضادهای طبقاتی، بخصوص صفات زشت انسانی
(مثلا هوا و هوس، مالپرستی و قدرت طلبی) بوده اند که اهرم توسعه تاریخی گشته اند و
تاریخ فئودالیسم و سرمایه داری دلایل و شواهد روشنی در این باره عرضه می کند.»
·
(کلیات مارکس و انگلس، جلد 21، ص 287)
VI
تئوری خیر، خوبی و یا نیکی
در فلسفه مارکسیستی
·
برای ارزیابی تئوریک راستین از مسئله خیر، خوبی
و یا نیکی اخلاقی به درک ماتریالیستی تاریخ و درک ماتریالیستی انسان ـ به مثابه
موجود اجتماعی مشخص ـ نیاز مبرم و بی چون و چرا هست.
·
مراجعه کنید به درک ماتریالیستی تاریخ در تارنمای دایرة
المعارف روشنگری
1
·
درک ماتریالیستی تاریخ و درک ماتریالیستی انسان نشان می دهد،
که منافع انسان ها و اهداف اگوئیستی (مبتنی بر خودخواهی) و یا مبتنی بر فداکاری شان و یا اهداف عقلی و خیالی
بی غل و غش شان، از روند تولید مادی آنها، از مناسبات اجتماعی و طبقاتی واقعی آنها
سرچشمه می گیرد و تنها در این مناسبات اجتماعی و طبقاتی واقعی و یا از طریق تحول آن
می توانند تحقق یابد.
2
·
هنجارها و تصورات اخلاقی راجع به این که چه چیزی بلحاظ
اخلاقی خوب (نیکو) است، هرگز نمی توانند چیزی غیر از فرم های ایدئولوژیکی ضروری
باشد که انسان ها در آنها منافع واقعا مشروط خود را بطور ایده ای بازتاب می بخشند
و بر زبان می رانند.
·
این هنجارها و تصورات اخلاقی، اهرم ایده ای (و یا ترمز
ایده ای) کنش اجتماعی ـ پراتیکی انسان ها را تشکیل می دهند که بوسیله مناسبات
اجتماعی واقعی مشروط می گردند.
3
·
شرایط اجتماعی طبقاتی ـ آنتاگونیستی پیامدهای زیرین را
در رابطه با تئوری خیر، خوبی و یا نیکی اخلاقی موجب می شوند:
الف
·
شرایط اجتماعی طبقاتی ـ آنتاگونیستی اولا سبب می شوند که
تضاد منافع طبقاتی به تشکیل نظریات متضاد راجع به خیر و شر اخلاقی منجر شود.
ب
·
شرایط اجتماعی طبقاتی ـ آنتاگونیستی ثانیا سبب می شوند
که تضاد منافع طبقاتی بمثابه مبارزه میان این نظریات نمودار گردد.
ت
·
شرایط اجتماعی طبقاتی ـ آنتاگونیستی ثالثا موجب مستقل
گشتن مناسبات اجتماعی از انسان ها می شوند که بصورت تصورات ایدئالیستی ـ تخیلی،
سوبژکتیویستی و یا ناتورالیستی راجع به ماهیت خیر و شر تبیین می یابند:
·
این امر یکی از مهمترین بنیان های اجتماعی ایدئالیسم را
در اتیک تشکیل می دهد.
·
مراجعه کنید به بیگانگی
در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
4
·
ساختمان سوسیالیسم، از این لحاظ نیز وضع و حال نوینی به
همراه می آورد:
الف
·
اولا از بین رفتن آنتاگونیسم
طبقاتی و انطباق کامل منافع اجتماعی در جامعه سوسیالیستی با منافع اساسی کلکتیف
های سوسیالیستی و شخصیت سوسیالیستی به وحدت تصورات
اصولی راجع به خیر و شر اخلاقی منجر می شود.
·
البته این حقیقت امر بمعنی این نیست که در مسائل منفردی،
اینجا و آنجا تضادهائی در روند بغرنج توسعه اجتماعی مشاهده نشوند.
ب
·
ثانیا تحول آگاهانه در روند زندگی اجتماعی ایجاب می کند،
که تصورات مربوط به خیر و شر اخلاقی، آگاهانه بر طبق الزامات ساختمان سوسیالیستی
جامعه، بنا بر منافع توسعه سوسیالیستی، همبود سوسیالیستی و شخصیت سوسیالیستی هدایت
شوند.
ت
·
مسائل اخلاقی، بویژه مسئله خیر و شر اخلاقی، در چارچوب
توسعه جنبش کارگری انقلابی و قبل از همه، در جریان ساختمان سوسیالیسم، خصلت عرفانی
و معمائی خود را (که در سرتاسر توسعه اجتماعی ماقبل داشته اند) از دست می دهند.
·
مراجعه کنید به اتیک، اخلاق در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر