دایرة المعارف بورژوائی واپ‍سین (۲۵۹)

پروفسور دکتر هانس یورگ  سندکولر 
فصل هفتم 
ماتریالیسم  
برگردان شین میم شین 

بخش پنجم 
ماتریالیسم، تاریختئوری و جنبش کارگری در قرن ۱۹   
ادامه   

۴۳

·      حتی در اثر مارکس که در اواسط سال ۱۸۴۳ تحت عنوان «نقد حقوق دولتی هگل» نوشته، می توان شاهد سمت و سوی انتقاد نوین و طرح نوین مارکس و انگلس بود:

 الف

·      واقعیت در قاموس هگل، «نه به مثابه خود واقعیت، بلکه به مثابه واقعیت دیگری نمودار می گردد.»

ب

·      تجربه معمولی نه حاوی روح خاص خویش، بلکه حاوی روح بیگانه ای به مثابه قانون است. 

ت

·      ایده واقعی اما بر خلاف آن، نه واقعیتی توسعه یافته از خود آن، بلکه حاوی تجربه معمولی برای هستی است.» 

۴۴

·      آنچه که مارکس به نقد می کشد، عبارت است از وارونه سازی ایدئالیستی، اونتولوژیکی ـ منطقی سوبژکت تاریخی و تجربی:

الف

·      «سوبژکت در اینجا، عبارت است از ضرورت در ایدئالیته» 

ب

·      اینجا، «مقولات منطقی ـ انتزاعی به سوبژکت هائی تبدیل می شوند.»

۴۵

·      تصادفی نیست که مارکس و هگل توسعه یافته ترین موضع فکری بورژوائی را بهانه نقد قرار می دهند.

·      سمت و سو نما اما این نکته است که در این زمان، برای موضع فکری هگل، آلترناتیو و بدیل بورژوائی وجود داشته است و آن عبارت از فلسفه لودویگ فویرباخ بوده است.   

الف

·      لودویگ فویرباخ از زمان انتشار تاریخ فلسفه نوین توسط فرانسیس بیکن و اسپینوزا با مسئله ماتریالیسم سر و کله زده است.

ب

·      در سال های بعد از ۱۸۳۷ مسئله ماده در کانون توجه لودویگ فویرباخ در تبیین، توسعه و نقد فلسفه لایب نیتس قرار داشته است.

ت

·      برای لودویگ فویرباخ اما هم ماتریالیسم و هم ایدئالیسم (اسپیریتوئالیسم و یا روحگرائی) بلحاظ تاریخی، درک کهنه ای محسوب می شوند.  

پ

·      لودویگ فویرباخ فلسفه خود را آگاهانه هم از ماتریالیسم و هم از ایدئالیسم متمایز می سازد و ناتورالیسم و یا هومانیسم می نامد:

·      «با نظر به عقب، ماتریالیست ها را من کاملا تأیید می کنم.

·      ولی با نظر به جلو، رد می کنم.»

۴۶

لامتری

·      لودویگ فویرباخ در جمعبندی خود در اواسط سال های ۶۰ قرن نوزدهم از اسپیریتوئالیسم (ایدئالیسم) و ماتریالیسم، بویژه در رابطه با آزادی اراده، بخش ماتریالیسم آلمان از «سیستم طبیعت» (اثر هولباخ) و یا حتی آثار لامتری را «باطل» اعلام می دارد و دور می اندازد.

·      لودویگ فویرباخ می نویسد:

·      «ماتریالیسم آلمان، با رفرماسیون شروع شده است و منشاء مذهبی دارد.»

ادامه دارد.