خردستیزی دیروز و امروز (5)

فعلیت انتقاد گئورگ لوکاچ از خردستیزی

پروفسور دکتر اریش هان

( 1930 ـ 2014)

فیلسوف و جامعه شناس آلمانی

برگردان شین میم شین

3

فرم های نمودین کنونی خردستیزی

 فرم نمودین اول

یاوه های پسا مدرن

  

·        طبیعی است که باید وجود و نفوذ گرایشات ایراسیونالیستی را در توسعه فلسفه در طی 50 سال اخیر مورد توجه قرار داد.

1

·        بسیاری از موتیف های فکری مورد نظر لوکاچ، امروز (به عنوان مثال) در چارچوب پارادیم های «پسا مدرن» خودنمائی می کنند.

2

·        اکنون با پیشرفت علمی و فنی، نه فقط «پروژه مدرنیته»، بلکه همچنین « انسان بمثابه برنامه» مطرح است.

·        (فلوریان روتسر، «تفکر دمخور زمان»، 1987، ص 21)

3

·        به سبب الکن ماندن راسیونالیته علمی در برابر افکار عمومی، «افکار ادراکی» نیچه دو باره وارد میدان شده اند و اغلب انسان ها را به برهوت ایراسیونالیستی سوق می دهند.

·        (فلوریان روتسر، «تفکر دمخور زمان»، 1987، ص 245)

4

·        رفتار ادراکی بطور کلی نه به عنوان عنصری برای تکمیل شناخت، بلکه بیشتر به عنوان وسیله یدکی، به عنوان جانشینی برای فهم و خرد توصیه می شود.

·        (کارتاینتس بارک، «ایسته زیز»، 1990، ص 434)

5

·        وجود واقعیت عینی مورد انکار قرار می گیرد:

·        واقعیت چه بسا به صورت یک چیز استه تیکی، مجازی و فرم پذیر (خمیرگونه) قلمداد می شود.

·        (ولفگانگ ولش، «فعلیت چیزهای استه تیکی»، 1993، ص 20)

6

·        استناد به ارزش های سنتی نوین از قبیل حقیقت، عدالت، تعیین آماج های درازمدت و امید به قانونیت مطرود تلقی می شود.

7

·        ایده پیشرفت مورد انکارقرار می گیرد و بر ضد هرگونه تفکر علت جو جبهه بندی می شود.

·        (روبرت ویمن، «پسامدرن»، 1991، ص 297)

8

·        اینکه «پسا مدرنیته»  واکنشی روشنفکرانه نسبت به پدیده های بحرانی فرهنگی و تاریخی است، مکررا خاطر نشان شده است.

·        در این مورد نیز مسائل حل نشده به هنگام پاسخ مبتنی بر توضیحات و سمتگیری های متداول به واقعیت های جدید به مثابه مسائل لاینحل مطلق می شوند.

9

·        تبلیغ «پست مدرنیستی»  پلورالیسم رادیکال و رلاتیویسم، ترویج تزلزل فکری و عدم اطمینان به عنوان جهان نگری، به حربه ایدئولوژیکی مؤثری در حیات معنوی انسان ها بدل شده است!

10

·        طعنه زنان اعلام می شود که خطر جدی برای جوامع لیبرال، نه فقط اجبار دیگران به پذیرش نظر خویش، بلکه «نظر داشتن بطور کلی است!» و بدین طریق به نیروهای ویژه آماده باش داده می شود.

·        (جان رس، «فوندامنتالیسم چیست؟»، تسایت، 27. 9 ص 20)

11

 ژاک دریدا (1930 ـ 2004)

پروفسور تاریخ فلسفه در پاریس

مؤلف کتب بیشمار

مؤسس مکتب «ساختمان تفکر»

ملقب به فیلسوف نما و سوفیست 

·        تضمین ثبات سرمایه داری پیروزمند در سپیده دم قرن بیست و یکم، زیرعلامت سؤال جدی قرار دارد.

·        از این رو ست که ژاک دریدا از طرف کاردینال راتسینگر مورد حمله قرار می گیرد.

12

·        کاردینال به شکوه لب می گشاید، که خرد «بیمار و زمینگیر گشته» از دست «پسا مدرنیته» بر پیشانی هر نوع شناختی از ارزش های مرسوم و هرگونه باور به توان حقیقت یاب خرد، انگ فوندامنتالیسم می زند.

13

·        چاره کار را اما کاردینال در راه حلی می بیند که در خردستیزی دست کمی از آیه های «پسامدرن» ندارد:

·        نخستین واقعیت خردگرا، خرد خلاق که خالق جهان است و جهان انعکاسی از اوست، خود خدا ست!

·        (کاردینال راتسینگر، «فرانکفورتر الگماینه تسایتونگ»،11.6.04 )

ادامه دارد.