دایرة المعارف بورژوائی واپ‍سین (۲۵۷)

پروفسور دکتر هانس یورگ  سندکولر

 فصل هفتم

ماتریالیسم 

برگردان شین میم شین

بخش پنجم

ماتریالیسم، تاریختئوری و جنبش کارگری در قرن ۱۹  

ادامه

۲۸

·      در این زمان، هم  فلسفه ایدئالیستی و هم فلسفه ماتریالیستی به عنوان همدستان بالفعل و یا بالقوه حکومت تلقی می شوند:

·      «آیا امروز خر کردن و سرگرم کردن جوانان با این انتزاعات متافیزیکی به نیت بازداشتن آنها از پرداختن به سیاست جاری در حیات اجتماعی، توطئه عام حکومت نیست؟

·      تحمل این فلسفه از طرف حکومت، آیا به دلیل «اشرافی» بودن آته ئیسم نیست؟

·      آیا این آته ئیسم نیست که جوانان را به بی وجدانی سوق می دهد؟

·      آیا این بی وجدانی نیست که جوانان را به پایمال کردن بی شرمانه انسانیت سوق می دهد؟

·      آیا این آته ئیسم نیست که هوا و هوس حسی جوانان را پر و بال می بخشد؟»

۲۹

·      این انتقاد کارگران از آته ئیسم حاوی نیتی انقلابی است و ضمنا حاکی از نوسان ایده ئولوژیکی در این مرحله آغازین (نطفه ای) تشکیل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی پرولتاریا به مثابه طبقه بوده است:

الف

·      در این مرحله، امیدی اوتوپیکی با مذهب ضد روحانی گره می خورد.

ب

·      با تسلیحات ایده ئولوژیکی دشمن («هوا و هوس حسی») بر ضد ماتریالیسم و آته ئیسم مبارزه می شود. 

ت

·      شعور طبقاتی در حال نطفه بندی اما همزمان در می یابد که بمراتب «عاقلانه تر» خواهد بود، اگر از نسخه های روشنفکری تبعیت به عمل آید و «انقلاب» سیاسی قبل از پایان اختلافات فلسفی به انجام رسد.

۳۰

 ویلهلم کریستیان وایت لینگ (1808 ـ 1871)
از سوسیالیست های آغازین آلمانی با باورهای مسیحی
اولین تئوریسین آلمانی کمونیسم
پیگرد در آلمان و تبعید در فرانسه و انگلستان
از همفکران بابوف
مؤسس انجمن دادگران (1839)
تحت تأثیر مارکس و انگلس به انجمن کمونیست ها تغییر نام داد
آثار:
بشریت (چگونه است و چگونه باید باشد!) (1838 ـ 1839)
ضامن های هماهنگی و آزادی (1842)
نجات معصیتکاران تهیدست (1845)
فراخوان مردان کار و حرمان (نامه ها) (1847)

·      مخالفت ارگان کمونیسم کارگری تحت عنوان «نسل جدید» (۱۸۴۲)، تحت رهبری ویلهلم وایت لینگ نیز در انطباق با آن است که در نقدی بر فلسفه شلینگ، نظرات ماتریالیستی در طبیعتفلسفه او را با استدلال اجتماعی به چالش می کشد:

·      «هر آنچه که به درد عمل می خورد، در زیر چتر ممتاز علم از نظر ناپدید می شود و چون روح، حوصله پرواز به بالا ندارد، خروج خود را در ماده می جوید.

·      تعجبی ندارد که علوم بدین طریق به ترویج نظرات باطل  و پیشداوری ها در میان توده می پردازند.»

۳۱

·      این موضع فکری کارگران، تنها پس از پذیرش فلسفه «سوسیالیسم حقیقی» توسط بخشی از جنبش آغازین کارگری تغییر می یابد.

۳۲

·      آگوست بکر ـ تئولوگی که با مهاجران پرولتری در سوئیس رابطه داشته ـ از موضع فکری در حال تعویض مدام کارگران در سال های بعد گزارش می دهد.

·      او می نویسد:

·      فلاسفه جدید «از طریق تفکر فلسفی به آنجا می رسند که فلاسفه دیگر به ضرب شلاق شرایط عینی بدانجا رسیده اند و یا آموخته اند که بدانجا برسند.»

۳۳

·      فلسفه علمی که در اوایل سال های ۴۰ قرن ۱۹ تشکیل خود را شروع می کند، نتیجه توسعه خودپوی شعور پرولتری نبوده است. 

۳۴

·      ماتریالیسم نوین، یعنی ماتریالیسم دیالک تیکی و ماتریالیسم تاریخی تحت تأثیر عوامل اوبژکتیو (عینی) و سوبژکتیو تشکیل می شود.

·      عوامل اوبژکتیو و سوبژکتیوی که منشاء آنها، جامعه بورژوائی بطور کلی بوده است:

الف

·      تئوری از نقطه مفروض صفر تشکیل نمی شود. 

ب

·      شکوفائی تئوری از طریق از آن خود کردن دانش به میراث مانده دانش (تلنبار شده در طول قرون. مترجم) صورت می گیرد. 

ت

·      تئوری به مثابه «علم ثانی»، در جوار علوم بورژوائی تشکیل نمی شود.

·      بلکه از طریق جذب و هضم معارف علوم بورژوائی به مثابه منبع و سرچشمه و اجزاء خود تشکیل می شود.

۳۵

·      حامل اجتماعی تئوری، روشنفکریتی با منشاء اجتماعی بورژوائی است که از سوئی وسایل شناخت لازم برای جذب و هضم آن را در اختیار دارد و از سوی دیگر با درک جایگاه (اجتماعی و تاریخی) طبقه کارگر، تحت پیگرد سیاسی، مهاجرت و رابطه فکری (کومونیکاسیون) مدام با پرولتاریا، با فعالیت سازمانی ـ سیاسی و با داشتن استعداد لازم برای پرهیز از دچار گشتن به سوء تفاهم، شکست های سیاسی (طبقه کارگر) را پیروزی قطعی سرمایه و بورژوازی تلقی نمی کند.

·      بلکه قادر است که از آن خود کردن سنت را به مثابه انتقاد و نفی جامه عمل بپوشاند.

ادامه دارد.