سیری در شعری از نیاز یعقوبشاهی (5)

سرچشمه:

صفحه فیسبوک

نیاز یعقوبشاهی

تحلیلی از شین میم شین

جهان

از گات ها تا امروز با شعر نفس کشیده ایم.

ما با شعر بوده بوده ایم.

همین شعر است که سمین را در سنگر خود به قهرمان بدل می کند.

آری شعر سنگر است

دریغا که این سنگر امروز...

·        ما مفهوم «گات ها» را برای اولین بار از جهان می شنویم.

·        خدا را شکر که ویکی پیدیائی در این عصر جاهلیت مدرن هنوز هست و توضیح واره ای برای بعضی چیزها می توان در آن یافت:

گات ‌ها به  ۱۷ سروده اطلاق می شوند که به زرتشت نسبت داده می شوند.

گات ها در برگیرنده پیام ها و تعالیم زرتشت و بنیاد دین او محسوب می شوند.

گات ها کهن ‌ترین و مقدس ترین  بخش کتاب اوستا را تشکیل می دهند.

 گات ها برای نخستین بار در سده هجدهم به همتِ اوستاشناسان اروپایی شناسایی شده اند.

(از ویکی پیدیا) 

·        کاش  این 17 سروده را به دست آوریم و مورد تأمل و احیانا تحلیل قرار دهیم.

·        ما به محض تولد به گوش مان آیة الکرسی خوانده اند و با  قرآن و مفاتیح الجنان بزرگ شده ایم.

·        تنها کتابی که در کتابخانه پدرمان بوده، گلستان سعدی بوده است که اگر حافظه خطا نکند، خودمان به پشیزی خریده بودیم و به پدر هدیه کرده بودیم که هزار سال قبل در حوزه «علمیه»  خوانده بود و دیالک تیسین سرسختی شده بود.

·        شیخ شیراز معلم بی بدیل دیالک تیک خودپو بوده است و سطر سطر آثارش به دیالک تیک سرشته است.

1

از گات ها تا امروز با شعر نفس کشیده ایم.

·        جهان احتمالا بر خلاف ما زرتشتی بوده است که به جای قرآن و مفاتیح الجنان با گات ها نفس کشیده است.

·        این کامنت جهان هم فرمی از شعر است.

·        این کامنت جهان شعری است که به مثابه فرم با شور پر شده است.

·        حتی اثری از استدلال منطقی و تجربی در آن یافت نمی شود.

·        جهان البته در این میان تنها نیست.

از گات ها تا امروز با شعر نفس کشیده ایم.

ما با شعر بوده بوده ایم.

همین شعر است که سمین را در سنگر خود به قهرمان بدل می کند.

آری شعر سنگر است

دریغا که این سنگر امروز.....!

·        ما متأسفانه سمین را هم نمی شناسیم و در ویکی پیدیا هم پیدا نکردیم که به کمک شعر در سنگر قهرمان شده است.

2

·        درک منظور جهان هم آسان نیست.

·        شاید منظور او این باشد که سمین در سنگر شعر شهید شده است.

·        یعنی شاعر بوده، شعری سروده و اجامر بیگانه با شعور به جرم سرودن شعری شهیدش کرده اند.

·        اگر منظور جهان این باشد، پس سمین را اجامر قهرمان کرده اند و نه شعر.

·        شعر در این میان بهانه بوده است.

·        خیلی ها هم که شاعر نبوده اند، قهرمان شده اند و اگر زنده بودند شاید امروز به قول جهان به «ابتذال» کشیده شده بودند.

·        کس چه می داند:

·        «آدم آدم است و می تواند حتی به فیلی بدل شود.» (برشت)  

3

·        این البته استنباط منطقی ما از این کامنت شعرگونه جهان است.

·        ولی سنگر در هر صورت، کسی را قهرمان نمی کند.

·        شاید منظور جهان این باشد که شعر شعار شده است و جای خالی شعور را پر کرده و نیروی محرکه سمین بوده است.

سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی

ما را ز سر بریده می ترسانی؟!

ما گر زسر بریده می ترسیدیم

در محفل عاشقان نمی رقصیدیم!

·        این هم شعری است که شعار شده است و یا شعاری است که شعر شده است.

·        چیزی از جنس هارت و پورت شده است.

·        چون تا بیایی و مفهوم «محفل عاشقان» را معنی کنی، عزرائیل از راه رسیده و سمین قهرمان شده است.

4

و اما بعد

درک من از مفهوم «راز ستاره ها»  در این شعر

آزادی و زندگی است!

·        برای درک منظور جهان، نگاهی به شعر نیاز می اندازیم که این مفهوم در آن بکار رفته است: 

راز ستارگان را می دانستند
و مهر را، كه ميوه ی همراهى است
و رنج را، كه ميوه ی مهر است
و مرگ را، كه ميوه ی آگاهى است.

·        اکنون باید از خود پرسید که جهان چگونه مفهوم «راز ستارگان» را «آزادی و زندگی» معنی کرده است.

·        این ادعای نیاز باید در پیوند با دعاوی ماقبل و مابعد استدلال تجربی و منطقی شود و بعد معنی شود.

·        جهان احتمالا در سنت رایج در ایران، به قوه فانتزی و تخیل به این نتیجه رسیده است.

·        ولی باید به هنگام تحلیل این شعر دشوار نیاز استنباط جهان را بار دیگر مرور کنیم.

·        شاید حق با او باشد.

5

درک من از مفهوم «راز ستاره ها»  در این شعر

آزادی و زندگی است!

·        ما به ساز و برگ تفکر مفهومی مجهزیم.

·        کانت می گفت:

·        تفکر یا تفکر مفهومی است و یا اصلا تفکر نیست.

·        ما برای تمرین و آموزش دست و پا شکسته تفکر مفهومی روی بوستان و گلستان سعدی دوسال کار کرده ایم و هر روز حداقل 15 ساعت.

·        تحلیل اولیه ما از بوستان و گلستان (که 200 صفحه اند) بر 2000 صفحه بالغ بوده است.

·        این تحلیل کم و بیش منتشر شده و اکنون تحلیل دیگری صورت می گیرد.

6

·        مفهوم «راز» یکی از  مفاهیم مهم در تفکر قرون وسطی است.

·        با این مقوله (مفهوم المفاهیم) در آثار حافظ و  هوشنگ ابتهاج (سایه) برخورد می کنیم که تحت تأثیر شدید حافظ بوده است.

·        تار  و پود دیوان خواجه به این مقوله سرشته است.

·        ما اگر بخت یار باشد، این مقوله را در آثار خواجه مورد تأمل قرار خواهیم داد.

·        حالا به چند نمونه اشاره می کنیم: 

چو شمع هر که به افشای راز شد مشغول

بسش زمانه چو مقراض در زبان گیرد

همه کارم ز خود کامی به بدنامی کشید آخر

نهان کی ماند آن رازی کز او سازند محفل‌ها

دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدا را

دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا

راز درون پرده ز رندان مست پرس

کاین حال نیست زاهد عالی مقام را

محرم راز دل شیدای خود

کس نمی‌بینم ز خاص و عام را

رازی که بر غیر نگفتیم و نگوییم

با دوست بگوییم که او محرم راز است

صوفی از پرتو می راز نهانی دانست

گوهر هر کس از این لعل توانی دانست

راز درون پرده چه داند فلک خموش

ای مدعی نزاع تو با پرده دار چیست؟

7

·        دلیل وفور واژه راز و واژه های خویشاوند با آن، از قبیل «سر»، «اسرار»، «اهل راز»، «محرم راز»، «عالم الغیب»، «پشت پرده» و غیره خود بحث شورانگیزی است.

·        اینکه نیاز مفهوم «راز ستارگان» را به خدمت می گیرد، چه بسا خودپو ست و نه آگاهانه، سنجیده و اندیشیده.

·        در تحلیل نظر خود نیاز خواهیم دید.

8

·        شعر ـ اگر شعر باشد و نه جفنگ ـ هرگز آگاهانه سروده نمی شود.

·        شعر در دیالک تیکی از خودپوئی و آگاهی سروده می شود.

·        شعر به قول حریفی:

·        «تقطیر روح دستخوش آشوب است.»

·        شعر چه بسا به خود شاعر تحمیل می شود.

·        سرایش شعر چه بسا امری جبری است.

·        شعر پدیده ای مطلقا سوبژکتیو نیست تا شاعر بدان تسلط و وقوف کامل داشته باشد.

·        شعر پدیده ای اوبژکتیو ـ سوبژکتیو است.

·        بخش اوبژکتیو شعر چه بسا بطور عینی در ضمیر شاعر منعکس شده و البسه کلام پوشیده است.

9

·        هر اثر هنری دیگر نیز از همین قرار است.

·        به همین دلیل هر اثر هنری آئینه جامعه و حتی جهان و بشریت است.

·        در هر اثر هنری نوع بشر انعکاس می یابد.

·        هنرمند چه بسا قادر به تمیز هر از بر نیست.

·        این امر اما مانع آن نمی شود که شاهکاری تولید شود.

·        تئوری انعکاس یکی از تئوری های مهم در فلسفه مارکسیستی ـ لنینیستی است و هنوز هم روی آن شب و روز کار می شود.

·        مراجعه کنید به تئوری انعکاس، تئوری هنر، استه تیک  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری  

http://hadgarie.blogspot.de/2013/10/blog-post_4392.html

 

ادامه دارد.