جامعه (5)

اثری از مجید افسر

پروفسور ولفگانگ پطر ایش هورن

برگردان شین میم شین

VI

مفهوم مارکسیستی ـ لنینیستی جامعه

1

·        مفهوم جامعه از دیدگاه مارکسیسم ـ لنینیسم نتیجه بی واسطه تفکر ماتریالیستی در بررسی حیات اجتماعی بوده است.

2

·        تفکر ماتریالیستی نه از افراد انتزاعی و غیرتاریخی، بلکه از افراد واقعی، یعنی از افراد مؤثر آغاز به کار می کند.

·        یعنی از کردوکار عملی آنان آغاز بکار می کند، که همواره تحت شرایط اجتماعی معین و «تاریخی گشته» انجام می گیرد.

3

·        انسان ها در کنش تاریخی ـ عملی خویش با یکدیگر رابطه برقرار می کنند و وارد مناسبات اجتماعی با یکدیگر می شوند، مناسباتی که در کلیت شان، یعنی به مثابه سیستم، جامعه مربوطه را تشکیل می دهند.

4

·        مناسبات اجتماعی که انسان ها در عرصه های مختلف حیات اجتماعی خویش و تحت شرایط معین مربوطه با هم برقرار می سازند، بی نهایت متفاوتند، ولی می توان آنها را به دو دسته بزرگ طبقه بندی کرد:

الف

·        مناسبات اجتماعی مادی که ماهیتا با مناسبات تولیدی انطباق دارند.

·        مراجعه کنید به مناسبات تولیدی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ب

·        مناسبات ایدئولوژیکی که از ایدئولوژی، دولت، احزاب و غیره تشکیل می یابد.

5

·        ماتریالیسم تاریخی مناسبات تولیدی و طبقاتی را بمثابه مناسبات مادی اولیه، بنیادی و تعیین کننده از انبوه متنوع روابط اجتماعی متمایز می سازد که ضرورتا از مرحله توسعه معین نیروهای مولده نشئت می گیرند.

·        مراجعه کنید به نیروهای مولده در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

6

·        مناسبات تولیدی و مناسبات طبقاتی ساختار اقتصادی مادی هر جامعه ای را تشکیل می دهند و بر روی آنها ست که سرانجام فرم های مشخص تمامی بقیه روابط اجتماعی زیرین بنا می شوند:

الف

·        نهادهای دولتی معین

ب

·        ساختار سیاسی و حقوقی معین

ت

·        ایدئولوژی معین.

7

·        بدین طریق، جامعه ای در مرحله توسعه تاریخی معینی با خصلت خاص خود که ناشی از مناسبات تولیدی و مناسبات طبقاتی موجود است، تشکیل می شود:

·        یعنی فرماسیون اجتماعی ـ اقتصادی معین تشمیل می شود.

·        مراجعه کنید به فرماسیون اجتماعی ـ اقتصادی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

8

·        بنابرین، جامعه عبارت است از سیستمی به معنای سیستمتئوری عام.

9

·        به عبارت دیگر، مفهوم ماتریالیستی ـ تاریخی جامعه (یعنی جامعه از دیدگاه ماتریالیسم تاریخی) هر دو جنبه مفهوم سیستم را در بر می گیرد:

الف

·        هم «عناصر فعال»  سیستم را (یعنی افرادی را که نیروهای مولده سیستم را بکار می اندازند و انواع مختلف روابط اجتماعی را برقرار می سازند)

ب

·        و هم «ماتریس پیوند» را، یعنی ساختار سیستم را (یعنی مجموعه روابط ماهوی را که افراد با یکدیگر برقرار می سازند.)

·        مراجعه کنید به سیستم، ساختار، عنصر، سیستمتئوری در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ادامه دارد.