سیری در افکار یغما گلروئی (3)

تحلیلی از شین میم شین  

توده ‌ای‌ها هنوز هم هستن، بی ‌قرارِ دوباره دیده شدن
پُرن از عقده‌ی پلاسیده، مونده تو حسرتِ رسیده شدن

·        توده ای تصویر شاعر، توده ای تصویر ایدئولوژیکی ـ طبقاتی ـ سوبژکتیو خاص خود شاعر است و باید مستقلا مورد تأمل، تعمق و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

·        اصطلاح «توده ای تصویر» را به تقلید از اصطلاحات فلسفی و طبی «جهانتصویر»، «انسانتصویر»، «بیماری تصویر» و  غیره می سازیم.

1

·        ما هنوز با جهان بینی شاعر و با ماهیت طبقاتی ایشان آشنا نیستیم.

·        چون این اولین شعری است که از ایشان خوانده ایم و قصد تأمل بر روی آن را داریم و انسان ها را (و احزاب و جریانات مختلف را)  فقط در آئینه کار مادی و فکری و هنری شان می توان شناخت.

·        در غیر این صورت هر داوری راجع به کسی و یا جریانی، نوعی پیشداوری سوبژکتیو خواهد بود و از کمترین ارزش علمی و عینی بی بهره خواهد ماند.

·        یعنی چیزی در حد جفنگ و هارت و پورت خواهد بود.

2

توده ‌ای‌ها هنوز هم هستن، بی ‌قرارِ دوباره دیده شدن
پُرن از عقده‌ ی پلاسیده، مونده تو حسرتِ رسیده شدن

·        شاعر در این بیت دست به افشاگری می زند و از پسیکولوژی (روانشناسی) توده ای ها پرده برمی دارد:

·        بزعم شاعر، توده ای ها انسان واره های عقده ای و بیماران روانی اند و فکر و ذکری جز خودنمائی ندارند.

3

·        ما با تکیه بر تجارب شخصی و تاریخی مان از حزب توده و توده ای ها تصور و تصویر بکلی دیگری داریم.

·        تصور و تصویری که هم از سرتاپا مثبت، فخر آمیز و عرور انگیز است و هم از سرتاپا وارونه ی این تصور و تصویر شاعر است.

·        تصور ما از حزب توده و توده ای ها فروتنی پرولتری آنها ست و نه هارت و پورت و خودنمائی.

·        تصور ما از حزب توده و توده ای ها این است که آنها مبارزان جسور و صدیق راه رهایش اجتماعی اند، حتی به قیمت تحمل خفت و خواری، حتی به قیمت گذشتن از جان و مال و دار و ندار مادی و روحی و روانی خویش.

·        تاریخ حزب توده، نه تاریخ ریا و خودخواهی و خودنمائی، بلکه تاریخ صداقت و فداکاری و شهامت و قهرمانی است.

4

·        این بیت سوم شعر شاعر اما با بیت دوم شعر در تضاد آشکار قرار دارد:

سینه ‌زن‌ های مارکسیسم – لنینیسم، قاریانِ هنوزِ «سرمایه»
تاواریش‌های منگِ یاهوکِش، مثل «لطفی» و «ه.الف. سایه»

·        آنچه در بیت دوم این شعر به توده ای ها نسبت داده شده، هم نافی این ادعای شاعر است و هم حاوی هسته ای واقعی است:

 
تاواریش‌های منگِ یاهوکِش، مثل «لطفی» و «ه.الف. سایه»

·        این مصراع شعر شاعر به چه معنی است؟  

5

تاواریش‌های منگِ یاهوکِش، مثل «لطفی» و «ه.الف. سایه»

·        محتوای معنوی این مصراع شعر شاعر این است که توده ای ها اهل طریقت و عرفان اند.

·        خودویژگی اهل طریقت و عرفان اما نه خودنمائی، نه پر بودن از عقده دیده شدن و معروف خاص و عام گشتن، بلکه نامرئی و بی نشان و بی نام ماندن است.

·        اگر شاعر صفحه ای از ادبیات حزب توده را خوانده بود، به این نتیجه ایرئالیستی (غیرواقعی)، وارونه (معکوس)  و پا در هوا نمی رسید.

مثال

·        یکی از آثار مریم فیروز بیوگرافی نامه شخصیت های ملی است.

·        ما هنوز آن را و خیلی از چیزهای دیگر را نخوانده ایم.

·        ولی در میان بیوگرافی این شخصیت ها حتی بیوگرافی یکی از شخصیت های توده ای یافت نمی شود.

·        اگر کشف شاعر صحت و اعتبار می داشت، می بایستی قضیه از قرار بکلی دیگری باشد.

·        چون در حزب توده آنچه فراوان بوده، شخصیت فکری، فرهنگی، علمی، هنری، نظامی، اجتماعی و سیاسی بوده است.

6

·        این فروتنی پرولتری البته امتیاز خاص توده ای های ایران نیست.

·        همه توده ای های همه کشورهای جهان چنین اند.

·        ما به عنوان مثال  مفاهیم و مقولات فلسفی را از علما و فلاسفه مارکسیستی ـ لنینیستی جهان ترجمه می کنیم.

·        پیدا کردن عکسی و چه بسا حتی تاریخ تولدی از اکثریت علما و فلاسفه بزرگ مارکسیست ـ لنینیست کار تقریبا محالی است.

·        توده ای های جهان هم هرگز پی نام و نشان و خودنمائی و منافع شخصی و خانوادگی نبوده اند و نیستند.  

7

 تاواریش‌های منگِ یاهوکِش، مثل «لطفی» و «ه.الف. سایه»

·        اگر شاعر بیتی از حافظ را فهمیده بود، دچار این پرت و پلاگوئی تناقض آمیز نمی شد.

·        دیوان حافظ در عین حال معرفی نامه رئالیستی و مبتنی بر تیزبینی از اهل طریقت و عرفان است.

·        درد ایدئولوژیکی بی درمان خواجه شیراز همین عدم خودنمائی عرفا ست.

·        خواجه خیلی دلش می خواهد که همه بسان منصور حلاج، کله خر باشند.

·        ماهیت الحادی خود را رو کنند و با سربلندی بر دار شوند تا فئودالیسم در معرض خطر سرنگونی قرار نگیرد.

·        رنج خواجه از همین آب زیر کاه وارگی عرفا ست.

·        همین کناره جوئی نمودین و جویدن ماهوی ستون های فقرات تئولوژی (فقه و شریعت و روحانیت و ایدئولوژی فئودالی) است.

·        صفات کثیفه ی مکار، حقه باز، حیله گر، ریاکار، مزور، ملحد و غیره که خواجه به اهل طریقت و عرفان نسبت می دهد، از همین حقیقت امر پرده برمی دارند.

8

·        به اعتراف خود شاعر، توده ای ها «تاواریش‌های منگِ یاهوکِش» اند.

·        یعنی گشتاورهای جدی از عرفان دارند.

·        عرفا اما عملا مخفی کار و نامرئی اند.

·        عرفای توده ای به قول مائو، «ماهیان» ناشناس و بی نام و بی نشان و بی ادعای آب های جهان  اند و نه «بی ‌قرارِ دوباره دیده شدن.»

·        عرفا اما عملا و پیشاپیش، پشت پا به هست و نیست هستی می زنند و از «عقده پلاسیده (؟) و حسرت رسیده شدن»، نه پر و نه حتی خالی، بلکه از اعماق وجود متنفرند.

9

·        گرایشات عرفانی مورد نظر شاعر در توده ای ها، فقط بلحاظ فرم و نمود، مشابه گرایشات عرفانی عرفای قرون وسطی است.

·        فقط بلحاظ فرم و نمود و ظاهر و نه بلحاظ  محتوا، ماهیت و باطن.

·        توده ای ها نه مرتاضان خردستیز قرون وسطی، بلکه مرتاضان طراز نوین عصر جدید و عصر گذار از سرمایه داری به سوسیالیسم اند. 

·        توده ای ها برای نفی رادیکال ریاضت اجتماعی، برای پایان دادن رادیکال و ریشه ای به ذلت توده های مولد و زحمتکش و برای تقسیم لذت به تساوی میان همه اعضای جامعه، آگاهانه و داوطلبانه به ریاضت شخصی تن در می دهند و از لذات شخصی از هر نوع مادی و معنوی اش چه بسا حتی صرفنظر می کنند.

·        توده ای ها دیالک تیک ریاضت و لذت را وارونه می سازند:

·        توده ای ها در مقیاس جهانی به همین  دلیل، مرتاضان طراز نوین اند.

ادامه دارد.