فصل پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
پنجم
معمای
حیات به مثابه موضوع وحشت انگیز فلسفه
قسمت اول
هرمه
نویتیک حیات:
دیلتی
ادامه
14
·
دیلتی فلسفه حیات خود را بر یک
تئوری شناخت استوار می سازد.
·
تئوری شناختی که با روانشناسی (پسیکولوژی)
یکسان قلمداد می شود.
·
با روانشناسی «توصیفگر و تجزیه گر»
و نه بطرز مفهومی توضیحگر.
·
مراجعه کنید به توصیف، توضیح، مفهوم،
تفکر مفهومی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
·
در این تئوری شناخت دیلتی، مفاهیم زیر با توسل به هوش و شعور شخصی تعیین می
شوند.
الف
·
مفهوم اعتبار عام
ب
·
مفهوم حقیقت
ت
·
مفهوم واقعیت عینی
·
(همانجا، ص 15)
ارنست
ترولچ (1865 ـ 1923)
تئولوگ،
فرهنگفیلسوف، سیاستمدار لیبرال
آثار:
آته
ئیسم، تئولوژی، مسیحیت (2000)
لوتر
و جهان مدرن (2000)
متد
تاریخی و دگماتیکی در تئولوژی (1898)
تاریخگرائی (هیستوریسم)
و مسائل آن (1922)
تاریخگرائی (هیستوریسم)
و غلبه بر آن (1924)
·
ارنست ترولچ راجع به دیلتی ادعا می
کند:
·
«برقراری وصلت میان تی. اس. میل و اشلایرماخر،
پارادوکس بزرگ چرخش فکری دیلتی بوده است.»
·
(ارنست ترولچ، «هیستوریسم و مسائل آن»، 1922،
ص 512)
15
·
در شالوده ایدئالیستی عمارت مفهومی
دیلتی، در تعالیم جهان بینانه او، در درک دیلتی از «متافیزیک» به مثابه بیانگر
شعور لایزال در سمبل های مفهومی، «که نهایتا فقط تصویرنوشته های نوع بشری برای
زینده (موجود) در دانش تجربی اند و در تصورات، غیر قابل تبیین اند»، فلسفه حیات
و پوزیتیویسم به هم می رسند.
·
در این شالوده ایدئالیستی نقش مقدم
به فلسفه حیات داده می شود.
·
در طرح «فاکت وارگی ایراسیونال (فاکت
محسوب داشتن چیزهای غیر عقلی)» که بنیان تاریخ قلمداد می شود، دانش تجربی مقدم
شمرده می شود.
·
(همانجا، جلد 2، 1914، ص 496)
·
مراجعه کنید به فلسفه حیات، اگزیستانسیالیسم،
دانش تجربی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
16
·
بنظر دیلتی، «متافیزیک» و یا سیستم
فلسفی، دانش مفهومی و شناخت بلحاظ عینی معتبر را نمودار نمی سازد.
·
بزعم دیلتی، «متافیزیک» بر تفکر مفهومی
بنیانگذاری نمی شود، بلکه از عوامل زیر نشئت می گیرد:
الف
·
از دانش تجربی حیات
ب
·
از ساختار کلیت روان ما.
·
(همانجا، جلد 8، 1931، ص 86)
17
·
«متافیزیک» در قاموس دیلتی ماهیتا در اسارت سوبژکتیو
ـ رلاتیو (ذهنی ـ نسبی) می ماند.
·
دیلتی اما این اسارت سوبژکتیو ـ
رلاتیو «متافیزیک» را به مثابه اتریبوت (صفت ممیزه) شناخت مفهومی جا می زند ، به
مثابه علامت مصیبت (تراژیک) آغازین آن.
·
بزعم دیلتی، «متافیزیک» به مثابه
علم مثبت امکان ناپذیر است.
18
·
اسارت سوبژکتیو ـ رلاتیو «متافیزیک»
حتی در زمینه «خدمت علوم مثبته» معتبر محسوب می شود:
·
«این خدمت نمی تواند در رابطه با شناخت برای
ما مفید افتد.
·
این خدمت به ما نحوه استفاده از مفاهیمی را می آموزد که از حیات نشئت می گیرند.
·
اما نمی تواند از عهده حل خصلت مسئله
ساز خود برآید و به توجیه مفاهیم بنیادی
خود نایل آید.
·
چون توضیح نمی دهد، ارضا نمی کند.»
·
(همانجا، جلد 19، ص 358 86)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر