پروفسور
دکتر گونتر کروبر
برگردان
شین میم شین
1
مفهوم
ترقی در فلسفه ماقبل مارکسیستی
·
مفهوم ترقی در فلسفه ما قبل مارکسیستی
به دو معنی بکار می رفت:
الف
·
به معنی پیشروی به سوی بی
نهایت، در گذر از مراحل لایتناهی
ب
·
به معنی پیشروی به سوی بانهایت،
در گذر از مراحل با نهایت.
2
مفهوم
ترقی در منطق صوری
·
«ترقی» در منطق صوری به معنی پیشروی تفکر از شرط به مشروط تلقی می شود.
·
مراجعه کنید به پیش
شرط، شرط، شرایط در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
3
·
مفهوم ترقی بی پایان، به سبب
بار جهان بینانه اش، در تاریخ فلسفه نقش خاصی به عهده داشته است.
4
·
بی پایانی جهان در فلسفه ما قبل مارکسیستی تا هگل، به مثابه امکان پیشروی نامحدود و پایان ناپذیر در
مکان و زمان تلقی می شد.
الف
مفهوم ترقی در فلسفه کانت
ایمانوئل کانت (1724 ـ 1804)
برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان
اثر او تحت عنوان «نقد خرد محض»
نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.
کانت در زمینه های زیر دورنمای فراگیر نوینی
به روی فلسفه گشوده است:
اتیک (نقد خرد عملی)
استه تیک (نقد قوه قضاوت)
فلسفه مذهب
فلسفه حقوق
فلسفه تاریخ
·
کانت در آموزش آنتی نوم های خود خاطر نشان می شود
که چنین درکی به تناقض منطقی می انجامد.
ب
·
ولی علیرغم آن، خود او هم نمی
تواند از حد تصور بی پایانی بمثابه پیشروی پایان ناپذیر فراتر رود.
ت
اثری از مجید افسر
مفهوم ترقی در فلسفه هگل
·
هگل پیشروی پایان ناپذیر
را به مثابه تکرار ابدی چیز واحدی، «پایان ناپذیری کریه» می نامد و در مقابل آن «پایان
ناپذیری حقیقی» را به مثابه نفی پیشروی پایان ناپذیر قرار می دهد.
·
مراجعه کنید به دیالک تیک پایان پذیر و پایان ناپذیر در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
5
مفهوم ترقی در ماتریالیسم دیالک تیکی
·
در ماتریالیسم دیالک تیکی هم
مفهوم پیشروی پایان ناپذیر بطور دیالک تیکی نفی می شود و هم مفهوم «پایان ناپذیری
حقیقی»
الف
·
انگلس خاطرنشان می شود که
پیشروی پایان ناپذیر را باید نه بمثابه تکرار محض، بلکه بمثابه توسعه تلقی کرد که در آن هم پیشرفت وجود دارد و هم
پسرفت.
ب
·
پیشروی پایان ناپذیر بدین طریق
به شکل حرکتی ضرور در می آید.
·
(کلیات مارکس و انگلس، جلد 20، ص 504)
ت
·
از این رو، مفهوم ترقی در
ماتریالیسم دیالک تیکی در جوار معانی فوق الذکر ـ قبل از همه ـ برای نشان دادن جنبه معین روند توسعه عینی و
گشتاور معینی از آن مورد استفاده قرار می گیرد.
پ
·
اینجا ترقی به دو معنی زیر بکار
می رود:
1
·
به معنی پیشروی از مرحله نازل
به مرحله عالی (توسعه ی بالنده)
2
·
به معنی نتیجه ی این توسعه از
مرحله نازل به مرحله عالی.
ث
·
هر توسعه مترقی (بالنده) همواره
به توسعه سمت مند اطلاق می شود که در جریان آن، گذار از کهنه به نو، گذار از
کیفیات نازل به عالی صورت می گیرد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر