سیاوش کسرائی
(1305 ـ 1374)
(اصفهان ـ وین)
آرش کمانگیر
(شنبه 23 اسفند 1337)
تحلیلی از شین میم شین
بست یک دم چشم هایش را عمو نوروز
خنده بر لب، غرقه در رؤیا
کودکان با دیدگان خسته و پی جو
در شگفت از پهلوانی ها
شعله های کوره در پرواز
باد در غوغا
·
این پایان حماسه آرش است.
·
این اما در ضمن تبیین فشرده ی نتیجه نهائی حماسه آرش است:
1
بست یک دم چشم هایش را عمو نوروز
خنده بر لب، غرقه در رؤیا
·
حماسه گو ـ خنده ی رضایت آمیز بر لب ـ چشم می بندد و دل
بر امواج رؤیا می سپارد.
·
این اما به چه معنی است؟
2
·
این بدان معنی است که حماسه گو (سیاوش) پس از سرایش و خوانش حماسه، خود به دیالک تیکی از آرامش برونی و رویش درونی بدل شده است:
·
او با خنده خشنودی آمیز بر لب، چشم می بندد، ولی در آن واحد دل
بر امواج روینده ی رؤیا می سپارد.
·
این بدان معنی است که حماسه آرش فقط بظاهر پایان یافته
است.
·
فقط در عالم مادی (واقعی ـ عینی) پایان یافته است.
·
این بدان معنی است که حماسه آرش زندگی نوینی در درون خود
حماسه سرا و حماسه گو آغاز کرده است.
·
چون رؤیا به معنی بازتولید و تداوم آزاد و بی حد و مرز پدیده
ها و روندهای مادی (واقعی ـ عینی) است.
3
کودکان با دیدگان خسته و پی جو
در شگفت از پهلوانی ها
·
کودکان حماسه شنو نیز با چشمانی خسته و با اشتیاق شنیدن پایان
حماسه در دریای حیرت از دلاوری ها غوطه ور می شوند.
·
این نیز بدان معنی است که حماسه آرش بوسیله کودکان درونی
شده است:
·
منظور از مفهوم «درونی شدن» نه فقط این است که حماسه را
کودکان از آن خود کرده اند، بلکه ضمنا بدان معنی است که حماسه به مثابه اندیشه (روح
و یا شعور) در ضمیر کودکان نفوذ کرده است.
·
حیرت کودکان از پهلوانی های آرش حاکی از همین است.
4
شعله های کوره در پرواز
باد در غوغا
·
طبیعت اول اما در هیئت آتش و باد فاقد روح و شعور و درون
است.
·
به همین دلیل (و نه فقط به همین دلیل) واکنشی دیگر از خود نشان می دهد:
·
طبیعت اول در هیئت آتش شعله ورتر می شود و در هیئت باد
غوغا سر می دهد.
· بئین طریق، دیالک تیک غریبی به کار می افتد:
·
دیالک تیک آتش و باد.
·
هر چه باد پر غوغاتر، شعله های آتش به همان اندازه
بالاتر و هر چه شعله های آتش بالاتر، هوا به همان اندازه گرم تر و شدت وزش باد به
همان اندازه بیشتر.
·
چون باد چیزی جز جریان هوا نیست که به دلیل اختلاف دمای لایه
های آن و اختلاف وزن لایه های سرد و گرم آن پدید می آید.
5
شعله های کوره در پرواز
باد در غوغا
·
دلیل دیگر این واکنش طبیعت اول را سیاوش در ادامه حماسه آرش
و بویژه در بند پایانی آن خواهد داد.
6
بست یک دم چشم هایش را عمو نوروز
خنده بر لب، غرقه در رؤیا
·
دلیل رضایت خاطر عمو نوروز حماسه گو و یا سیاوش شاید این
باشد که نماینده توده و حزب توده بر سر پیمان ایستاده و جان بر سر آن نهاده است.
·
مقاومت و پیکار پیگیر نماینده توده و حزب توده به معنی تضمین
بالقوه ی تداوم مقاومت و پیکار توده و حزب توده است.
·
دغدغه اصلی شاعر بی چون و چرای توده و حزب توده نیز ـ قبل از همه ـ همین بوده است.
·
سیاوش نه فقط شاعر توده و روشنفکر ارگانیک (انتونیو
گرامشی) توده، بلکه در ضمن پارتیزان متهور و بی باک توده بوده است.
·
مراجعه کنید به میراث به آذین، تحت عنوان «میهمان این
آقایان.»
7
بست یک دم چشم هایش را عمو نوروز
خنده بر لب، غرقه در رؤیا
·
عمو نوروز حماسه گو (سیاوش) اما مقاومت و پیکار واقعی ـ عینی نماینده توده و
حزب توده (آرش) را درونی کرده است و به همین دلیل نه غرقه در کابوس، بلکه غرقه در رؤیا
است.
·
این استحاله حماسه به رؤیا اما بلحاظ فلسفی به چه معنی
است؟
8
بست یک دم چشم هایش را عمو نوروز
خنده بر لب، غرقه در رؤیا
·
این استحاله حماسه به رؤیا به معنی گذار از واقعیت به
اوتوپی است:
·
این استحاله حماسه به رؤیا به معنی گذار از عمل مادی به عمل
فکری (تفکر) است.
·
چون رؤیا در تحلیل نهائی فرمی از تفکر است.
·
رؤیا تفکر رها از قید و بندهای مادی (واقعی ـ عینی) است.
·
رؤیا به معنی پرواز بی مرز و بی پروای اندیشه است.
·
رؤیا به معنی تعالی متعالی روح است، روح سیراب از کردار
و رفتار و گفتار واقعی ـ عینی بنی نوع بشر.
·
این اما به چه معنی است؟
9
·
این بدان معنی است که مرگ آرش اگرچه پایان حماسه ای است،
ولی آغاز نطفه بندی حماسه های نوینی است.
·
چون حماسه ی درونی گشته، نامیرا و پویا و زایا ست.
·
دیالک تیک واقعیت و اوتوپی نیز همینجا ست:
·
سیکل گذار بالنده (مارپیچی) از واقعیت به اوتوپی و بر
عکس.
·
سیکل گذار توسعه یابنده و بالنده از حماسه برونی به حماسه درونی و برعکس.
10
کودکان با دیدگان خسته و پی جو
در شگفت از پهلوانی ها
·
دلیل دیگر رضایت خاطر سیاوش (عمو نو روز حماسه گو) در این
بند شعر تبیین می یابد:
·
اینجا سخن از درونی شدن بمراتب بالنده تر و پاینده تر حماسه
آرش است.
·
چون کودکان نمایندگان نسل دیگر اند.
·
سیاوش با سرایش و خوانش حماسه آرش، نسل دیگری از آرش ها
را پرورش داده است.
·
حیرت فخر آمیز کودکان از پهلوانی های پهلوانان توده و
حزب توده به معنی از آن خود کردن حماسه آرش است و از آن خود کردن حماسه (به شکل اوتوپی و روح)
به معنی پرورش و تقویت هرچه فراتر آن و
تبدیل نهائی آن به واقعیت عینی است.
·
مادیت مجدد یابی روح، روحی که خود زاده ی روندی مادی (واقعی
ـ عینی) بوده است.
·
واقعیت یابی اوتوپی، اوتوپی ئی که خود نتیجه روندی واقعی
و عینی بوده است.
ادامه دارد.
ویرایش:
پاسخحذفبدین طریق
درست است.
با پوزش