رعایا در حوالی رامسر
سعدی شیرازی
( ۵۶۸ - ۶۷۱ هجری شمسی)
حکایت نهم
(گلستان با ب اول، ص 29)
تحلیلی
از شین میم شین
آنگه
مرا گفت:
«از
آنجا که همت درویشان است و صدق معاملت ایشان، خاطری همراه من کنند که از دشمنی
صعب، اندیشناکم.»
گفتمش:
«بر
رعیت ضعیف، رحمت آور، تا از دشمن قوی زحمت نبینی.»
·
همین توصیه سعدی به ملک ستمکار
عرب، سرشار از دیالک تیک و استه تیک است:
1
گفتمش:
«بر
رعیت ضعیف، رحمت آور، تا از دشمن قوی زحمت نبینی.»
·
سعدی از سوئی دیالک تیک فراز و
فرود را به شکل دیالک تیک ملک و رعیت و از سوی دیگر به شکل دیالک تیک قوی و ضعیف بسط
و تعمیم می دهد.
2
·
سعدی اما همزمان از ترکیب این دو دیالک
تیک، دیالک تیک مرکبی به شکل دیالک تیک ملک قوی و رعیت ضعیف از سوئی و دیالک تیک دشمن
قوی و رعیت ضعیف از سوی دیگر تشکیل می دهد.
3
·
در کپسول شیرین و بظاهر هومانیستی این
رهنمود سعدی، محتوای ایدئولوژیکی ـ طبقاتی زهرآگین آن پنهان شده است که کشف و
افشایش کار آسانی نیست:
4
گفتمش:
«بر
رعیت ضعیف، رحمت آور، تا از دشمن قوی زحمت نبینی.»
·
سعدی به چرخش قلمی اکثریت مولد و زحمتکش
جامعه فئودالی را یعنی رعایا را به مثابه طبقه اجتماعی ضعیف به خورد خواننده و خلایق
می دهد و عملا دیالک تیک اشرافیت بنده دار و فئودال ـ رعیت را وارونه می سازد.
·
واقعیت اما این است که اگر رعیت
دست از کار بکشد، نه از شاه و اشرافیت بنده دار و فئودال نشان می ماند و نه از طبقه
حاکمه شاهنشان.
·
در آن صورت باید ملک و ملکه و ملک
زاده ها و اشرافیت بنده دار و فئودال به گدائی بروند تا از گرسنگی و تشنگی نمیرند.
5
گفتمش:
«بر
رعیت ضعیف، رحمت آور، تا از دشمن قوی زحمت نبینی.»
·
سعدی ضمنا به عالی ترین نماینده طبقه
حاکمه (ملک عرب) رهنمود استراتژیکی می دهد:
·
برای حفظ تاج و تختت بهتر است که
در چپاول دسترنج رعیت اندازه نگه داری!
·
چرا؟
·
به این دلیل که رعیت ناراضی در
صورت حمله دشمن می تواند پشت به طبقه حاکمه ملی کند و به بیگانه روی برد.
·
این رهنمود سعدی اما به چه معنی
است؟
6
·
این رهنمود سعدی بدان معنی است که
هیچ طبقه حاکمه ای بدون پایگاه اجتماعی وسیع قادر به ادامه حیات نیست.
·
این رهنمود سعدی رهنمودی عام و
معتبر در همه فرماسیون های اجتماعی ـ اقتصادی است.
·
نظامات اجتماعی وقتی فرو می پاشند
که توده های مولد و زحمتکش آنها را مورد حمایت قرار ندهند.
·
قطع حمایت توده ای از هر حاکمیت و
حکومتی عملا به معنی بحران آن حکومت و حاکمیت خواهد بود و در صورت آماده بودن
شرایط سوبژکتیف (تشکیلات سیاسی طبقه اجتماعی دیگر) به معنی سقوط آن حکومت و حاکمیت
خواهد بود.
7
·
نکته مهم دیگر در رهنمود سعدی،
تقویت پشت جبهه (تأمین حمایت توده های مولد) برای سنگین تر کردن تناسب قوا به نفع طبقه
حاکمه ملی است.
·
چون در این صورت طبقه حاکمه ملی می
تواند به جنگ فرساینده درازمدتی مبادرت ورزد و بر دشمن بمراتب قوی تر غالب آید،
البته اگر پشت جبهه دشمن از استحکام نازلتری برخوردار باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر