پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان شین میم شین
فصل اول
بخش دوم
(کارنامه ی فلسفه کلاسیک بورژوائی)
4
رنه دکارت
رنه دکارت (1596 ـ 1650)
فیلسوف، ریاضی
دان و عالم علوم طبیعی
از مؤسسین راسیونالیسم
مدرن عصر جدید آغازین
تفکر
راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.
دکارت به وجود
ایده های مادرزاد باور داشت.
1
·
«ما به مثابه کودک پا به جهان می نهیم و قبل از استفاده کامل از
عقل خویش، نسبت به اشیاء محسوس قضاوت می کنیم.
·
به همین دلیل، پیشداوری های بیشماری مانع شناخت حقیقت می
شوند.
2
·
ظاهرا راه دیگری جز این وجود ندارد که یکبار در طول عمر خویش
تصمیم بگیریم و نسبت به همه چیز شک کنیم، نسبت به هر چیزی که کمترین سوء ظن به
فقدان یقین وجود داشته باشد.
3
·
این شک اما باید به تحقیق در زمینه ی حقیقت محدود شود.»
·
(دکارت، «اصول فلسفه» (1965)، ص 1)
4
·
از این رو، فلسفه ای لازم است که «بیشترین فایده را برای
حیات بشری داشته باشد.
5
·
و ما بوسیله چنین فلسفه ای به شناخت روشن توان و تأثیر آتش،
آب، هوا، اجرام آسمانی، آسمان و بطور کلی همه اجسامی که ما را احاطه کرده اند،
نایل آییم و چنان سریع و آسان از آن بهره برگیریم که از آچار و انبر و چکش و
کلبتین بهره برمی گیریم.
6
·
ما بدین طریق خواهیم توانست، فلسفه را در کلیه زمینه های
مربوطه به خدمت گیریم و بر طبیعت تسلط یابیم.»
·
(دکارت، «رساله ای در زمینه اسلوب لازم برای استفاده از عقل خویش
جهت تحقیق حقیقت در علوم»، ص 69)
5
توماس هوبس
توماس هوبس (1588 ـ 1679)
فیلسوف، ریاضی
دان بریتانیائی و تدوینگر بزرگ «تئوری دولت» در
عصر جدید آغازین
کتاب معروف او
«هیولا» نام دارد
1
·
«فلسفه عبارت است از شناخت عقلی (راسیونال) معلول ها از علل معلوم و
پدیده ها از منشئات معلوم و یا بر عکس، شناخت عقلی علل از معلول های معلوم و
منشئات از پدیده های معلوم.
2
·
بزرگترین ارزش و اهمیت
فلسفه در این است که ما معلول های قابل پیش بینی را به نفع خود مورد استفاده قرار
دهیم و ببرکت شناخت خود و به میزان توان و استعداد خود به بهسازی آگاهانه ی حیات
انسانی مدد رسانیم.
3
·
و گرنه، غلبه صرف بر معضلات و یا کشف حقایق پنهان از نظر،
آن اسن که به حساب فلسفه می گذارند، از ارزش خاصی برخوردار نیست.
4
·
و گرنه در میان گذاشتن خرد و دانش خویش با کسی که امیدی به
استفاده از آن جهت ترقی خویش ندارد، بیهوده است.
5
·
علم فقط و فط خدمتگزار قدرت است.
6
·
تئوری ئی که در هندسه راه و رویه تحقیق است، فقط و فقط در خدمت
ساختمان (ابنیه و پل ها و راه ها و غیره) است.
7
·
هدف نهائی از همه گمانورزی ها، عمل و خدمت است.
8
·
برای درک فواید فلسفه، بهتر
آن است که ترقی ممکنه زندگی بنی نوع بشر در سایه ی آن را در نظر بگیریم و با
شیوه زندگی کسانی مورد مقایسه قرار دهیم که فلسفه فقیر هستند.
9
·
بنی بشر بزرگترین ترقی خود را مدیون فن (تکنیک) است:
الف
·
مدیون هنر اندازه گیری
اجسام و جا به جائی و تحرک آنها ست.
ب
·
مدیون هنر انتقال بارهای
سنگین است.
ت
·
مدیون هنر تعبیه و ساختمان است.
پ
·
مدیون کشتیرانی است.
ث
·
مدیون تولید وسایل کار لازم در زمینه های مختلف است.
ج
·
مدیون محاسبه ی حرکات اجرام آسمانی، تقویم ها و غیر است.»
·
(توماس هوبس، «مقدمات فلسفه»، بخش اول، آموزش اجسام، ص 6 و 9)
خ
·
«خرد، شیوه رفتار است!
ح
·
تکثیر علم، طریق و راه است!
چ
·
رفاه بنی نوع بشر، هدف و آماج است.»
· (توماس هوبس، «هیولا» (1978)، ص 42)
6
دنیس دیدرو
دنیس دیدرو (1713
ـ 1784)
یکی از خلاق
ترین اندیشمندان ماتریالیست روشنگری اروپا و از مؤلفین برجسته دایرة المعارف
·
ثروتی حقیقی تر از بشر و زمین وجود ندارد.
·
بشر بدون زمین پشیزی نمی ارزد و زمین بدون بشر.
·
(دیدرو، «آثار فلسفی» (1961)، جلد 1، ص 286)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر