اویده مونیسم (سعادتگرائی، خوشبختی گرائی) (1)

 

پروفسور مانفرد بور

پروفسور ورنر شوفنهاور

برگردان شین میم شین

·       اویده مونیسم (سعادتگرائی، خوشبختی گرائی) به تعلیمات اخلاقی ئی اطلاق می شود که بنا بر آن، انگیزه واقعی، آماج نهائی و معیار اخلاقی هر عمل انسانی، دستیابی به سعادت و خوشبختی است.

1

·       منظور اویده مونیسم  از سعادت و یا خوشبختی عبارت است از توانائی انسان ها در بهره وری از لذات.

2

·       به همین دلیل، اویده مونیسم را فلسفه لذت نیز نامیده اند.

3

·       اویده مونیسم یکی از رایج ترین تعالیم اخلاقی تاریخ فلسفه ما قبل مارکسیستی بوده است.

4

·       اکثریت تعالیم اخلاقی زمان های گذشته به عناصری از  اویده مونیسم آلوده اند.

5

·       بخش اعظم نظرات اخلاقی اویده مونیسم را فلاسفه زیر کم و بیش توسعه داده اند:

الف

 دموکریت (460 ـ 371 ق. م.)

فیلسوف ماتریالیست یونان باستان

از فلاسفه پیشاسقراطی

شاگرد لویکیپ و بزرگترین فیلسوف فلسفه طبیعت

نماینده ماتریالیسم اتمیستی

او کل طبیعت را متشکل از ذرات تقسیم ناپذیر (اتم) می دانست.

شعار اصلی او:

چیزها فقط به ظاهر رنگ دارند، فقط به ظاهر شیرین و یا تلخ اند.

در واقع فقط اتم ها در فضای خالی وجود دارند و لاغیر!

·       دموکریت

ب

 افلاطون (447 ـ 347 ق. م.)

فیلسوف یونان باستان و از شاگردان سقراط

·       افلاطون

ت

 ارسطو (384 ـ 332 ق. م.)

ارسطو از مهمترین و متنفذترین فلاسفه تاریخ است.

او اصول بیشماری را هم بنیاد نهاده و هم تحت تأثیر جدی قرار داده است. 

·       ارسطو

پ

 اپیکور (341 ـ 271 ق. م)

از فلاسفه یونان باستان

مؤسس مکتب اپیکوریسم

·       اپیکور

ث

 بنه دیکتوس اسپینوزا (1632 ـ 1677)

فیلسوف هلندی، مؤسس راسیونالیسم و انتقاد مدرن از انجیل

نماینده راسیونالیسم ماتریالیستی

جهان بینی او پانته ئیستی است. 

·       اسپینوزا

ج

 کریستیان ولف (1679 ـ 1754)

عالم یونیورسال، ریاضی دان، فیلسوف آلمانی

همراه با لایب نیتس و کانت مهمترین نماینده روشنگری

نماینده حقوق طبیعی

·       ولف

ح

·       بسیاری از نمایندگان روشنگری انگلیس، فرانسه و آلمان:

1

لودویگ فویرباخ (1775 ـ 1833)

از کلمات قصار او:

اخلاق حقیقی «سعادتمندی من را بدون سعادتمندی تو برسمیت نمی شناسد.»

راه برقراری هارمونی (هماهنگی) میان تکلیف و سعادت، یعنی راه انطباق منافع فردی (من) با منافع دیگران (تو)، در «عشق به توده» است!

·       فویرباخ

2

·       بنتهام

3

 جان استوارت میل (1806 ـ 1873)

فیلسوف و اقتصاد دان و از متفکران قرن نوزدهم

از نمایندگان کندنسیونالیسم

·       جان استوارت میل

4

آگوست کومته (1798 ـ 1857)

ریاضی دان، فیلسوف، منتقد مذهب، از بنیانگذاران جامعه شناسی

·       کومته و امثالهم

6

·       اویده مونیسم را می توان بسته به تعابیر مختلف مکاتب مربوطه گوناگون از خوشبختی بمثابه کعبه آمال اعمال انسانی  به سه دسته تقسیم بندی کرد:

الف 

·       اویده مونیسم اگوئیستی (اویده مونیسم مبتنی بر خودپرستی) که تحقق بخشیدن به خوشبختی فردی محض را به بهای لگدمال کردن خوشبختی دیگران و بی اعتنا به خوشبختی دیگران نمایندگی می کند.

ب

·       اویده مونیسم اجتماعی و یا مبتنی بر از خود گذشتگی که تحقق بخشیدن به خوشبختی همنوعان و بویژه تأمین رفاه اجتماعی را نمایندگی می کند. 

ت

·       اویده مونیسم فردی که تحقق بخشیدن به خوشبختی نفسانی، معنوی و یا روحی را نمایندگی می کند.

7

·       اگر در تعلیمات اخلاقی ئی خوشبختی به معنی لذت نفسانی (حسی) تعبیر شود، آنگاه ما با استحاله اویده مونیسم به هدونیسم (Hedonismus) (هوس گرائی) سروکار داریم.

·        

·       مراجعه کنید به هدونیسم (هوسگرائی) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ادامه دارد