سعدی
(گلستان با ب هشتم، ص 194)
به روز معرکه،
ایمن مشو زخصم ضعیف
که مغز شیر بر
آرد، چو دل ز جان برداشت.
شین میم شین
·
معنی تحت اللفظی بیت:
·
در روز جنگ دشمن ضعیف را دستکم نگیر و دچار خواب غفلت از او
مباش.
·
چرا؟
·
برای اینکه اگر خصم ضعیف کارد به استخوانش برسد و مسئله حیات
و ممات برایش مطرح باشد، می تواند مغز شیر را حتی از کاسه سرش بیرون آورد.
·
سعدی کدام شناخت افزار دیالک تیکی را در این بیت بسط و
تعمیم می دهد؟
·
برای پاسخ به این پرسش، نظری به محتوای معنوی این بیت می
اندازیم:
·
سخن از دشمن ضعیف است که به سبب احساس خطر جان می تواند فوق
العاده قوی شود و حتی پیروز گردد.
·
تضعیف دشمن به چه معنی است؟
1
به روز معرکه،
ایمن مشو زخصم ضعیف
که مغز شیر بر
آرد، چو دل ز جان برداشت.
·
تضعیف دشمن به معنی تحول کیفی منفی او ست:
·
به معنی سقوط آن از مرحله عالی قدرت به مرحله نازل قدرت است.
·
خوب این تحول کیفی منفی چگونه صورت می گیرد؟
·
درست به همان سان که هر تحول کیفی دیگر صورت می گیرد:
مثال اول
·
نخست تغییرات کمی تلنبار می شوند و پس از رسیدن به حد عینی معین،
گذار جهشی از تعییرات کمی به تغییرات کیفی جامه عمل می پوشد:
·
دمای آب پایین آورده می شود تا اینکه به صفر درجه سانتیگراد
(حد عینی در فشار جو) می رسد.
·
آنگاه آب به جهشی یخ می بندد:
·
گذار از مایع به جامد.
·
گذار از کیفیت عالی به نازل.
مثال دوم
·
واحدهای دشمن به آتش بی امان بمباران و توپ و خمپاره و مسلسل بسته می شوند، رابطه ارگانیگ واحدها با
مرکز فرماندهی گسسته می شود، بخش مهمی از سپاه دشمن خلع سلاح و اسیر گرفته می شود.
·
اینها همه تغییرات کمی اند که در گذر از حد عینی معینی به
تحول کیفی منفی منجر می شود و دشمن تضعیف می گردد.
·
این به معنی گذار از کیفیت قوی به کیفیت ضعیف است.
·
گذار از درجه سازمانی عالی به درجه سازمانی نازل و در
بدترین حالت به پراکندگی سپاه و فروپاشی سازمان است.
·
خلاصه اینکه سعدی در این حکم، دیالک تیک کمیت و کیفیت را در
نظر داشته است.
·
مراجعه کنید به دیالک تیک کمیت و کیفیت در تارنمای دایرة
المعارف روشنگری
2
به روز معرکه،
ایمن مشو زخصم ضعیف
که مغز شیر بر
آرد، چو دل ز جان برداشت.
·
آنچه سعدی در این بیت هشدار می دهد، به چه معنی است؟
·
هشدار سعدی از تحول کیفی سپاه مغلوب دشمن است.
·
دشمنی که شکست خورده، بنظر سعدی، نباید دستکم گرفته شود.
·
چون احتمال آن می ورد که دوباره نیرو گیرد و غالب آید.
·
به چه دلیل؟
·
در قاموس سعدی، اگر دشمن به بن بست رسد، اگر همه پل ها پشت
سرش خراب شوند، به جنگ حیاتی ـ مماتی مهیبی روی خواهد آورد و چه بسا با نیروی صد چندان
خواهد جنگید و پیروز خواهد شد.
·
اما چگونه؟
3
به روز معرکه،
ایمن مشو زخصم ضعیف
که مغز شیر بر
آرد، چو دل ز جان برداشت.
·
اکنون می توان به غنای نظری سعدی پی برد:
·
اگر دشمن دل از جان بردارد، می تواند مغز شیر برآرد.
·
این حکم سعدی به چه معنی است؟
·
برای پاسخ به این پرسش باید مفهوم «دل از جان برداشتن» را معنی
کرد.
·
دل از جان برداشتن به معنی گیر کردن دشمن در بن بست است.
·
گیر کردن در بن بست به معنی تحول روانی عظیمی است، تحول
روانی ئی که بزعم دقیق شیخ شیراز، به قدرت مادی مهیبی بدل می شود، قدرت مادی مهیبی
که قادر است مغز شیر بر آرد.
·
این به چه معنی است؟
·
این به معنی بسط و تعمیم دیالک تیک مادی ـ معنوی به شکل دیالک
تیک رزمی ـ روانی است.
·
این به معنی استحاله روان به رزم است.
·
به معنی استحاله روح به ماده است.
·
به معنی تبدیل تحول روانی به تحول رزمی است.
·
این بسط و تعمیم همان تز معروف مارکس است، مبنی بر اینکه
تئوری به محض نفوذ در توده به قدرت مادی بدل می شود.
4
به روز معرکه،
ایمن مشو زخصم ضعیف
که مغز شیر بر
آرد، چو دل ز جان برداشت.
·
سعدی در
این حکم، دیالک تیک امکان و واقعیت را به شکل دیالک تیک دل از جان برداشتن و مغز شیر برآوردن بسط و
تعمیم می دهد و از خوردن فریب ظاهر ضعیف دشمن در روز معرکه هشدار می دهد.
5
·
سعدی ضمنا بر آن است که چیزها، پدیده ها و سیستم ها را باید
در دیالک تیک بودن و شدن آنها دید.
·
در قاموس سعدی هرگز نباید ضعف دشمن را مطلق کردن و از تقویت
ناگهانی آن غفلت نمود.
·
این خطا می تواند خیلی گران تمام شود.
6
·
سعدی ضمنا بر آن است که چیزها، پدیده ها و سیستم ها را باید
در دیالک تیک
استثناء و قاعده در نظر گرفت.
·
چون در شرایط استثنائی، غول های مهیبی می توانند از فرط نومیدی
برون آیند و ضربات مهلکی بر خصم نیرومند وارد آورند.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر