دیالک تیک کمیت و کیفیت (27)

  نفی (1)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان شین میم شین

  

·        نفی به معنی انکار است.

1

·        منظور از نفی در منطق صوری عبارت است از عمل منطقی ئی که بوسیله آن از یک حکم با ارزش حقیقی معینی، حکمی با ارزش حقیقی ضد آن ساخته می شود:

الف

·        اگر حکم «پ» حقیقی است (و حکم «پ ـ پریم» نافی آن است)، نفی حکم «پ» حکمی باطل خواهد بود و برعکس.

ب

·        نفی منطقی حکم «پ» به تشکیل ضد منطقی آن منجر می شود.

ت

·        و اگر آندو حکم، پیوند شرطی با هم داشته باشند، آنگاه تناقض منطقی  بوجود می آید.

2

·        ما باید میان نفی منطقی و نفی دیالک تیکی اکیدا فرق قائل شویم:

الف

·        نفی منطقی یک نفی فکری صرف است.

ب

·        نفی دیالک تیکی ـ اما ـ در وهله اول یک روند عینی ـ واقعی است و یا نتیجه یک روند عینی ـ واقعی در عرصه طبیعت، جامعه و تفکر است. 

ت

·        نفی منطقی هر حکم منجر به پیدایش حکم غیر منطقی  و متناقضی می شود.

پ

·        نفی دیالک تیکی که به سبب عملکرد تضادهای دیالک تیکی درونی صورت می گیرد، به جهش واقعی از کیفیت موجود ـ که خود بمثابه کیفیت معینی حاوی تعین های مثبت است ـ به ضد دیالک تیکی آن می انجامد.

ث

·        نفی دیالک تیکی ـ به قول لنین ـ «نفی صرف نیست، بلکه گشتاوری از پیوند است، گشتاوری از توسعه است و جنبه های مثبت کهنه را حفظ می کند.»

·        (کلیات لنین، جلد 38، ص 218)

3

 بنه دیکتوس اسپینوزا (1632 ـ 1677)

فیلسوف هلندی، مؤسس راسیونالیسم و انتقاد مدرن از انجیل

·        اسپینوزا هم مفهوم نفی را به این معنی بکار برده است:

·        به نظر او هر تأییدی ـ  در عین حال ـ تکذیبی است.

4

 گئورگ ویلهلم فریدریش هگل (1770 ـ 1831)

·        تشریح همه جانبه نفی را هگل به عهده می گیرد و آن را بکمک واژه آلمانی که دارای معنای دوگانه زیرین است توضیح می دهد:

·        حفظ کردن و پایان دادن (Aufheben)  

الف

·        بدین طریق، آنچه که به عمرش پایان داده می شود، در عین حال حفظ می شود.

ب

·        بنابرین، نفی هر وضعیت و یا هر کیفیت معین، نه فقط حاوی گشتاور فراتر رفتن از حد و مرز آن کیفیت، گشتاور گذار از یک کیفیت به کیفیت دیگر، بلکه در عین حال بمعنی حفظ جنبه های مثبت کیفیت کهنه در خود نیز است.

ت

·        به قول هگل، «آنچه در اثر نفی، نفی می شود، مبدل به هیچ نمی شود.

·        نفی شونده بمعنی آنچه که دیگر نیست، است، اما بمثابه نتیجه ای است که از وجودی سرچشمه گرفته است.

·        و لذا نفی شونده، هنوز حاوی تعینی است، تعینی که منشاء آن بوده است.»

·        (هگل، «منطق»، فصل اول، ص 94 )

پ

·        نفی دیالک تیکی هگل اما فقط گشتاوری از توسعه مفهوم است، گشتاوری از توسعه ایده مطلق است.

ادامه دارد