قانون (3)

 پروفسور گونتر کروبر 

برگردان شین میم شین

10 

 جوردانو برونو (1548 ـ 1600) 

فیلسوف، شاعر و کشیش انقلابی و پرشور ایتالیائی

که از سوی تفتیش عقاید کلیسای کاتولیک به مرگ در تل آتش محکوم شد.

نظریات اتیکی جوردانو برونو در مبارزه بر ضد اتیک تئوسانترال و دگم های اخلاقی کلیسای کاتولیک از اهمیت چشمگیری برخوردارند.

او از حقانیت اخلاقی مبارزه عقل بر ضد عرفانگرائی مذهبی و بر ضد اوتوریته کلیسا سخن می راند و از آن با شناخت علمی مبتنی بر حقیقتگروی به دفاع برمی خیزد.

·        پانته ئیسم برونو اسپینوزا بر خلاف افلاطون، لایب نیتس و برکلی خدا و طبیعت را یکسان قلمداد می کند و از قوانین طبیعی نظریه جدیدی ارائه می دهد که با نیازمندی های رشد توفانی علوم طبیعی در قرن 16 و 17 میلادی مطابقت دارد.

11

·        در این دوره تسلط مکانیک اما اغلب به جای مفهوم قانون (که هنوز اعتبار عام کسب نکرده بود) مفاهیمی مورد استفاده قرار می گیرند که از ریاضیات و یا علوم طبیعی به عاریه گرفته شده اند.

12

·        و لذا کوپرنیک و کپلر هنوز نه از قوانین، بلکه از فرضیه هاسخن می گویند و گالیله از اصول بدیهی و براهین  صحبت می کند.

13

کوپرنیک، کپلر، گالیله و نیوتون 

اسحاق نیوتون (1642 ـ 1727)   

فیزیکدان، ریاضی دان، ستاره شناس، کیمیاگر، فیلسوف و کارمند دولتی

سرگردان میان تئولوژی طبیعی، علوم طبیعی و فلسفه

·        برای اولین بار دکارت و نیوتون علاوه بر مفهوم قاعده، قانون طبیعی را نیز وارد گنجینه واژه ها می سازند و رواج می دهند.

14

·        با توسعه  بعدی علوم، بویژه علوم طبیعی، مفهوم قانون که دیگر مقبولیت عام کسب کرده بود، موضوع مبارزه میان جریانات اصلی ماتریالیستی و ایدئالیستی در فلسفه می شود:

الف

ایدئالیسم ذهنی

·        ایدئالیسم ذهنی منکر وجود عینی پیوندهای ضرور و قانونمند در طبیعت و جامعه می شود.

ب

·        ایدئالیسم ذهنی اندیشه قانونمندی را از یک اصل سوبژکتیف استخراج می کند.

ت

 دیوید هیوم (1711 ـ 1776)

فیلسوف، اقتصاددان و تاریخدان از نمایندگان برجسته روشنگری انگلستان

از اقتصاددان ما قبل اقتصاد کلاسیک

معلم کانت و از دوستان و همفکران آدام اسمیث

·        بنظر هیوم تصور ما از قانونی منبعث از عادت ما ناشی می شود و نتیجتا پدیده های متوالی را بمثابه پدیده هائی می پنداریم که در پیوند ضرور با یکدیگر قرار دارند.

پ

 ایمانوئل کانت (1724 ـ 1804)

برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان

اثر او تحت عنوان «انتقاد از عقل محض» نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.

کانت در زمینه های زیر دورنمای فراگیر نوینی به روی فلسفه گشوده است:

اتیک (انتقاد از عقل عملی)

استه تیک (انتقاد از قوه قضاوت)

 فلسفه مذهب

فلسفه حقوق

فلسفه تاریخ

·        بنظر کانت قوانین در رابطه چیزها با سوبژکت شناسنده نهفته اند و نه بطور عینی در خود چیزها.

ث

·        واضع قوانین طبیعی بنظر کانت، فهم انسانی است.

ج

·        فهم انسانی ـ مستقل از هر نوع تجربه ای ـ تنوع پدیده ها را بکمک مقولات اپریوریکی نظم می بخشد:

1

·        فهم، قوانین خود را از طبیعت اخذ نمی کند.

2

·        فهم، قوانین خود را به طبیعت دیکته می کند، تحمیل می کند.

ادامه دارد