۱۳۹۱ مرداد ۲۸, شنبه

سیری در جهان بینی عبید زاکانی (5)

پیامبر اسلام
خواجه نظام‌الدین عبیدالله زاکانی معروف به عبید زاکانی (701 ـ 772 هجری قمری)

رساله اخلاق الاشراف
«بله» نگو!
يكي از بزرگان فرزند خود را فرموده باشد كه اي پسر، زبان از لفظ «نعم» حفظ كن و پيوسته لفظ «لا» بر زبان ران و يقين بدان كه تا كار نفر با «لا» باشد، كار تو بالا باشد و تا لفظ تو «نعم» باشد‌، دل تو به غم باشد.

تحلیل از یدالله سلطان پور

پیشکش به یدالله مفتون امینی

ب
مفهوم «نه»
پيوسته لفظ «لا» بر زبان ران!


• نهی فرزند از بر زبان راندن واژه «آری» (نعم)، بطور منطقی و تجربی به معنی دعوت او به بر زبان راندن واژه «نه» (لا) خواهد بود.
• چنین هم بوده است.

• اما مفهوم «نه» (لا) به چه معنی است؟

• از انتزاع فکری و منطقی کدامین واقعیات امور مفهوم «نه» (لا) پدید آمده است؟

1

• واژه «لا» قبل از همه ما را به یاد جزم (دگم) معروف «لا اله الا الله!» می اندازد.
• پیامبر اسلام با این شعارآهنین، عوامفریبانه فاتحه بلندی بر همه خدایان و بت ها خواند.
• ایشان با لفظ «لا» به نفی همه خدایان مشخص و مادی و به اثبات خدای واحد انتزاعی و ماورای مادی پرداخت.
• خدائی که انعکاس آسمانی ـ انتزاعی خدایان و بتها و خداوندگاران زمینی بود.
• در مفهوم انتزاعی «الله» محمد، نه تنها بت ها، الهه ها و رب النوع ها، بلکه سلاطین و خلفا و امپراطوران و خوانین و بطور کلی طبقات حاکمه گنجانده شده اند.
• اگر از مفهوم انتزاعی الله به راه افتیم و راه رفته را برگردیم، به بت ها و الهه ها و رب النوع ها و سلاطین و خوانین و طبقات حاکمه و غیره خواهیم رسید.
• الله در آغاز بت بزرگ خانه کعبه بود.

• چرا پیامبر اسلام با این شعارآهنین، عوامفریبانه فاتحه بلندی بر همه خدایان و بت ها می خواند و نه صادقانه؟

• دلیلش این است که پیوند دیالک تیکی از هر نوع را حتی به زور بمب اتم نمی توان از هم گسست:

• در این مورد بخصوص، دیالک تیک مجرد و مشخص، مادی و روحی را هرگز نمی توان تخریب کرد و دیواری دوئالیستی میان آندو بر پا داشت.

• چرا و به چه دلیل؟

• دلیل این امر، عینیت دیالک تیک است.
• دیالک تیک پیوندی عینی است، یعنی مستقل از خواست و میل و هوس این و آن است.

• واژه «لا» در هر صورت حاوی نفی رادیکال و بی چون و چرا ست.
• پدر فرزند خود را به نفی فرا می خواند.
• می توان گفت که او دیالک تیک نعم و لا (آری و نه) را تخریب می کند، نعم (آری) را دور می اندازد و لا (نه) را مطلق می کند و بر تخت می نشاند.
• پیامبر اسلام هم همین کار را کرده است:
• همه خدایان مادی را بطرزی متافیزیکی (ضد دیالک تیکی) نفی کرده و خدای انتزاعی خود را اثبات.
• به عبارت دیگر، دیالک تیک مشخص و مجرد، مادی و روحی را پاره کرده، مشخص و مادی را انکار و مجرد و روحی را اثبات کرده است.

• این اندرز عبید از پایه متافیزیکی (ضد دیالک تیکی) و نتیجتا غیرعملی است.
• انسان نمی تواند همیشه خدا «لا» بگوید.
• گذر با سر از دیوار خارا، نه تنها دردسرزا، بلکه علاوه بر آن، محال است.

• اتفاقا در شعر یدالله مفتون امینی نیز، قهرمان شعر که «نه» گوی قهاری بوده، وقتی آئینه به دستش می دهند، عکس خو را می بیند و نمی تواند به انکار خود برخیزد و آری می گوید.
• اگرچه نتیجه آری گوئی اش سنگسار است.


دیالک تیک عینی هستی را نمی توان سرسری گرفت.
ادامه دارد

۱ نظر:

  1. بنظرم امت مسلمانبراه پیامبرش رفته وچنین بار آمده استعبید هممسامان بوده اشت

    پاسخحذف