دوئالیسم

پروفسور مانفرد بور
برگردان شین میم شین

• دوئالیسم به آموزش ثنویت اطلاق می شود.
• دوئالیسم عنوانی است برای طبقه ای از جهان بینی های ایدئالیستی که منکر وحدت جهان اند و به جای آن ثنویتی را برای تعیین بنیادی واقعیت عینی به کار می برند.

• این ثنویت بنظر دوئالیسم از اصول وعرصه های وجودی متضاد و یا همسان تشکیل می شود.

• به عنوان مثال:

1

• دوئالیسم ماده و شعور

2

• دوئالیسم ماده و فرم

3

• دوئالیسم جسم و روح

4

• دوئالیسم اوبژکت و سوبژکت

5

• دوئالیسم پدیده و چیزدر خود

6

• دوئالیسم ضرورت و آزادی (جبر و اختیار)

7

• دوئالیسم خیر و شر

• عنوان «دوئالیسم» را برای اولین بار ولف به کار برده است.
• او فلسفه هائی را که برای توضیح جهان، وجود چیزهای روحی و مادی را می پذیرند، دوگرا (دوئالیستی) نامیده است.

• دوئالیسم فلسفی ماهیتا فرم لائیک شده دوئالیسم مذهبی، بویژه تقسیم جهان به دنیا و عقبی از سوی مسیحیت بوده است.

• دوئالیسم در تاریخ فلسفه در فرم های مختلف پا به عرصه وجود نهاده است:

الف
دوئالیسم در جهان باستان

1

آناکساگوراس (499 ـ 428 ق. م.)
از ریاضی دانان و فلاسفه ماقبل سقراطی
مبلغ روشنگری ایونی در آتن

• آناکساگوراس به دوئالیسم جوهر منفعل و جوهر سازنده و نظم بخش باور داشت.

2

• افلاطون و افلاطونیسم به دوئالیسم ماده و خدا، جهان فانی و جهان ایده ها باور داشت.

3

• ارسطو به دوئالیسم ماده ـ به مثابه امکان صرف وجود ـ و فرم و اصل ـ به مثابه جوهر تحول بخش و تحقق بخش ـ باور داشت.

ب
دوئالیسم در عصر جدید

1

• دکارت به دوئالیسم جوهر اندیشنده و جوهر انبساط یابنده باور داشت.

2

• کانت به دوئالیسم پدیده و چیز در خود باور داشت.

ت
دوئالیسم در اسکولاتیک و نئو اسکولاستیک

• در مجموعه اسکولاستیک و نئواسکولاستیک دوئالیسم خدا و جهان تبلیغ می شود.

• البته کلیه فلسفه هایی که حاوی گشتاورهای دوئالیستی اند، بویژه در عصرحاضر، دارای خصلت آشتی جویانه اند و اغلب متناقض اند.
• زیرا آنها از دادن پاسخ صریح به مسئله اساسی فلسفه شانه خالی می کنند.

• مراجعه کنید به مسئله اساسی فلسفه در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

• تلاش های به عمل آمده در تاریخ فلسفه برای خاتمه بخشیدن به دوئالیسم موجود و تبدیل آن به مونیسم از این نقطه نظر قابل توضیح اند.
• از آنجا که دو جریان اصلی فلسفی وجود داشته، دو نحوه غلبه بر دوئالیسم نیز پا به عرصه وجود نهاده اند:

1

• غلبه ایدئالیستی ـ مونیستی بر دوئالیسم

2

• غلبه ماتریالیستی ـ مونیستی بر دوئالیسم

• به قول لنین، «از بین بردن ماتریالیستی دوئالیسم روح و جسم و دفاع از مونیسم ماتریالیستی با اتکاء بر دلایل زیر صورت گرفته است:

1

• روح نمی تواند مستقل از جسم وجود داشته باشد.

2

• روح ثانوی است.

3

• روح فونکسیون مغز است.

4

• روح انعکاس جهان خارجی است.

• از بین بردن ایدئالیستی دوئالیسم روح و جسم و دفاع از مونیسم ایدئالیستی با تکیه بر دلایل زیر صورت گرفته است:

1

• روح فونکسیون جسم نیست.

2

• روح مقدم بر جسم است.

• غیر از این دو نوع غلبه بر دوئالیسم، نوع دیگری نمی تواند وجود داشته باشد، اگر اکلکتیسیسم یعنی مخلوط سازی نامعقول ماتریالیسم با ایدئالیسم را در نظر نگیریم.»
• (آثار لنین، جلد 14، ص 83)

پایان