تقسیم کار (1)

سرچشمه:

http://www.fotocommunity.de

پروفسور دکتر پطر ایش هورن

پروفسور هاینتس کوزین
برگردان شین میم شین

• تقسیم کارعبارت است از تقسیم بندی مبتنی بر تمایز (طبقه بندی) روند کلی کار به زیرروندهای کیفیتا مختلف و محول کردن آنها به گروه های مختلفی از کارکنان.
• تقسیم کار عبارت است از توسعه روند کاری که بلحاظ تکنولوژیکی، منطقه ای و اجتماعی ساختاربندی شده است.

• مراجعه کنید به روند کار

• تقسیم کار و توسعه تاریخی آن، روند عینی قانونمندی را نمودار می سازد، که با توسعه نیروهای مولده مادی پیوند ناگسستنی دارد.
• تقسیم کار، خود نتیجه توسعه نیروهای مولده مادی جامعه است و به نوبه خود موجب پیشرفت آنها می گردد.

• تاریخ دو نوع متفاوت از تقسیم کار را به خود دیده است:

1

• تقسیم کاری که پیش شرط پیدایش آن توسعه نیروهای مولده بوده است.

2

• تقسیم کاری که پیش شرط پیدایش آن نه توسعه نیروهای مولده، بلکه مناسبات تولیدی و طبقاتی معینی بوده اند.

• نوع دوم تقسیم کار در جامعه طبقاتی آنتاگونیستی سبب می شود، که مناسبات کاری خصلت تضادهای اجتماعی به خود گیرند و با تضادهای اجتماعی پیوند بر قرار کنند.

• مثال برای این نوع تقسیم کار عبارت است از تضاد میان کار جسمی و کار فکری، بویژه تضاد میان فونکسیون های اجرای بلاواسطه و فونکسیون های رهبری روند کار.

• مفهوم تقسیم کار در نتیجه توسعه تاریخی در مورد مناسبات بسیار متفاوت مورد استفاده قرار می گیرد.
• از این رو، تعیین مشخص و دقیق معنی مربوطه، که مفهوم تقسیم کار در موردش بکار می رود، بسیار مهم است.

• اصولا باید میان تقسیم طبیعی کار و تقسیم اجتماعی کار تفاوت قائل شد:

I
تقسیم طبیعی کار

• تقسیم طبیعی کار عبارت است از تقسیم اوتوماتیک و خود به خودی کار، بر مبنای سن و سال و جنسیت، که در مراحل آغازین توسعه جامعه بشری ـ بویژه در جامعه اولیه ـ نقش خاصی در توسعه نیروهای مولده بازی کرده است.
• فرم های تقسیم کار به این معنا، هنوز هم وجود دارند، ولی معنای آغازین خود را ـ عمدتا ـ از دست داده اند.
• اکنون آنها بر مبنای تقسیم اجتماعی کار توسعه می یابند و با آن در می آمیزند.

II
تقسیم اجتماعی کار

• تقسیم اجتماعی کار در فرم های مختلف و در سطوح مختلف مطرح می شود.

• از نقطه نظر مارکس، باید در تولید مدرن، میان انواع زیرین تقسیم اجتماعی کار تفاوت قائل شد:

1
تقسیم کار بطور عام

• تقسیم کار بطور عام عبارت است از تقسیم اجتماعی کار ضرور به رشته های معین اقتصاد ملی:

1

• رشته های صنعتی

2

• رشته های کشاورزی

3

• رشته های حمل و نقل

4

• رشت های تجارت و غیره.

2

تقسیم کار بطور خاص

• تقسیم کار بطور خاص عبارت است از روند تمایز در رشته های اقتصاد ملی صنعتی زیرین برای مثال:

1

• کار در معادن

2

• کار در متالورژی

3

• کار در ماشین سازی

4

• کار در نساجی

*****

3
تقسیم کار بطور منفرد

• تقسیم کار بطور منفرد عبارت است از تقسیم کار درونکارخانه ای میان نیروهای کار واحد تولیدی معین در تولید، حمل و نقل، بسته بندی و غیره فراورده ها.

• فرم های دیگر تقسیم کار که تا حدودی با فرم های فوق الذکر تفاوت دارند، به شرح زیرند:

1

• تقسیم حرفه ای کار

2

• تقسیم منطقه ای کار

3

• تقسیم بین المللی کار

4

• تقسیم اجتماعی کار ضرور میان گروه های بزرگی از مردم، که به کار عمدتا جسمی و یا عمدتا فکری (روحی) و یا به کار صنعتی و یا کشاورزی اشتغال دارند.
• این پدیده به سطح توسعه نیروهای مولده وابسته بوده است و با فرم های فوق الذکر پیوند دارد.

ادامه دارد