۱۴۰۴ تیر ۲۵, چهارشنبه

خود آموز خود اندیشی (۱۲۶۶)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت چهاردهم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۹۱ )

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

بباید چنین دشمنی دوست داشت

که می دانمش، دوست بر من گماشت

معنی تحت اللفظی:

چنین دشمنی را که مأمور دوست است، باید دوست داشت.

 

سعدی

 در این بیت شعر،

   دیالک تیک سه عضوی پیرمرد (عاشق)، سلطان (دوست) و شحنه (دشمن)

را

توسعه می دهد.

  

ما در همه اشعار عاشقانه سعدی و حافظ با این دیالک تیک سه عضوی به صور گونه گون روبرو می شویم.

 

پیرمرد به بهانه اینکه سلطان (دوست) فرمان غل و زنجیر نهادن بر دست و پای او را به شحنه (دشمن) داده است، به شکنجه گر (دشمن) خویش مهر می ورزد.

 

مفاهیم «دوست» و «دشمن» با حسابی دقیق تعریف می شوند:

شکنجه گر و جلاد مأمور، دشمن تلقی می شود، ولی فرمانده او، یعنی سلطان،

دوست قلمداد می گردد.

 

چرا و به چه دلیل باید دوست و دشمن چنین تعریف شوند؟

 

در قرون وسطای اروپا قربانی محکوم به اعدام از سوی سلطان،

قبل از نهادن سر بر کنده جلاد،

خطاب به مردم می گفت:

مردم من بی گناهم، شما برای دوام عمر سلطان (دوست) دعا کنید و جلاد نقابدار (دشمن) ضمن گرفتن انعام از محکوم به مرگ، طلب عفو و عذرخواهی می کرد.

 

جهان وارونه!

برای قاتل واقعی بیگناهان (سلطان) باید دعا کرد، به جلاد باید انعام داد و از محکوم قبل از زدن گردنش باید عذرخواهی کرد.

 

وارونه سازی حقایق طبیعی و جامعتی

 از وارونگی در حیات جامعتی سرچشمه می گیرد.

 

جهان وارونه برای بازتولید خود باید هم وارونه بینی و وارونه سازی و وارونه اندیشی را توسعه دهد.

 

چرا پیرمرد سلطان ستمگر را دوست می نامد؟

 

برای اینکه سلطان در زنجیر علی (علتی ـ معلولی)، حلقه اول نیست.

سلطان ظل الله (سایه الله) است

دست نشانده الله است

و

ظل الله حکم ذات خود (حلقه ماقبل) را اجرا می کند،

خود به نوبه خود مأموری بیش نیست

و

 الله عادل محض است و در آزار پیرمرد حکمتی و مصلحتی می بیند.

بدین طریق هم شحنه تبرئه می شوند و هم سلطان.

 

اکنون می بینیم که تعیین حلقه اول زنجیر علیت چه عواقب هولناکی به دنبال می آورد.

 

بدین طریق است که اولا همه گناهان به گردن حلقه اول، یعنی خدا انداخته می شود.

ثانیا ستم طبقاتی و جامعتی به عنوان ستم الهی جا زده می شود و در کارخانه غول آسای وارونه سازی سعدی و حافظ عدل الهی جا زده می شود.

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر