خود آموز خود اندیشی (۱۱۵۲)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت ششم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص  ۸۶ ـ ۸۷)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

 

فردوسی

همه رأی با کارداران زنیم

به تدبیر پشت هوا بشکنیم

معنی تحت اللفظی:

با مجربان و مدبران به هماندیشی می پردازیم تا مدبرانه بر هوا و هوس غالب آییم.

 

فردوسی

 در این بیت شعر

  دیالک تیک غریزه و عقل

را

به شکل دیالک تیک هوا و (۱) بسط و تعمیم می دهد

ولی نقش تعیین کننده را از آن عقل (۲) می داند..

 

فردوسی

 در این بیت شعر

 دیالک تیک غریزه و عقل

را به شکل دیالک تیک هوا و تدبیر بسط و تعمیم می دهد، ولی نقش تعیین کننده را از آن عقل (تدبیر) می داند.

 

سعدی

چو سودا خرد را بمالید گوش

نیارد دگر سر بر آورد هوش

معنی تحت اللفظی:

اگر هوای عشق، عقل را گوشمالی دهد، بشر بیهوش می شود.

سعدی

در این بیت شعر،

 از سوئی دیالک تیک غریزه و عقل را به شکل دیالک تیک سودا و (۱) و از سوی دیگر دیالک تیک علت و (۲) را به شکل دیالک تیک خرد و هوش بسط و تعمیم می دهد.

 

سعدی در این حکم، از سوئی دیالک تیک غریزه و عقل را به شکل دیالک تیک سودا و خرد و از سوی دیگر دیالک تیک علت و معلول را به شکل دیالک تیک خرد و هوش بسط و تعمیم می دهد:

با غلبه غریزه بر عقل، فاتحه هوش خوانده می شود.

 

رد پای فردوسی را اینجا نیز نمی توان ندید.

 

ادامه دارد.