خود آموز خود اندیشی (۱۰۶۷)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۲ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

حافظ

ز خانقاه به میخانه می رود حافظ

مگر ز مستی زهد و ریا به هوش آمد.

 

 معنی تحت اللفظی:

اگر کسی از مستی زهد و ریا به هوش آید، به میخانه می رود.

 

 

حافظ در این بیت،

میان زهد و ریا علامت تساوی می گذارد.

 

او زاهد را به طور غیرمستقیم، ریاکار می نامد.

 

اگر عارف افیونی  (در قاموس سعدی) مست از جرعه ای از باده الست است،

زاهد انقلابی (در قاموس حافظ)

 مست از باده زهد و ریا ست.

مست از زهد ریائی است.

 

حافظ

صوفیان واستدند از گرو می همه، رخت

دلق ما بود، که در خانه خمار بماند.

 معنی تحت اللفظی:

عرفا که رخت خود را برای نسیه خریدن باده گرو گذاشته بودند، به ثروت رسیدند و خرقه شان را بازپس گرفتند.

ما رندها اما از فرط فقر نتوانستیم دلق مان را باز پس بگیریم.

 

حافظ

در این بیت غزل،

صوفیان را به میخوارگی پنهانی متهم می کند و خود و امثال خود را میخواره علنی و بی رنگ و ریا می نامد.

 

ادامه دارد.