فرهنگ مفاهیم فلسفی (ح) حسی و عقلی (سنسوئال و راسیونال) (۵)

 

 

پروفسور دکتر هوربت هورستمن  

برگردان

 شین میم شین

   

عقلی

 

۱

·    عقلی به مجموعه تصاویر فکری اطلاق می شود که به واسطه علائم ساخته می شوند.

 

۲

·    عقلی را باید در رابطه با واقعیت عینی به تجربی (امپیریکی) و نظری (تئوریکی) تقسیم بندی کرد:

 

الف

·    تجربی (امپیریکی) زیرطبقه ای از عقلی است که عناصر متشکله آن (مثلا جملات پروتوکلی، جملات مشاهده ای) قرینه های خود را در عرصه حسی دارند و قاعدتا فقط از نمود خارجی (فرم نمودین به قول مارکس. مترجم) اوبژکت های عینی ـ واقعی تصویرسازی می کنند.

 

ب

·    نظری (تئوریکی) زیرطبقه ای از عقلی است که عناصر آن (مثلا مفاهیم با درجه عالی تعمیم، احکام قانونی) بازسازی منطقی واقعیت عینی، بدون قرینه های حسی مستقیم اند و از ماهیت اوبژکت های مربوطه (محتوای ماهوی به قول مارکس. مترجم) تصویرسازی می کنند. 

 

۳

·    مسئله رابطه میان حسی و عقلی بحث انگیزترین موضوع در تاریخ فلسفه بوده است:

 

سنسوئالیسم (حسگرائی) ماتریالیستی

 

۱

·    سنسوئالیسم (حسگرائی) ماتریالیستی، حسی را به مثابه یک فرم انعکاس واقعیت عینی در نظر می گیرد.

۲

·    سنسوئالیسم (حسگرائی) ماتریالیستی البته روند انعکاس را نه به عنوان روند فعال از آن خود کردن (تصاحب) روحی واقعیت عینی بر مبنای کردوکار اجتماعی انسانی، بلکه به عنوان جریانی که سوبژکت شناسنده در آن عمدتا به طور منفعل شرکت می کند، در نظر می گیرد.

 

·    مراجعه کنید به سنسوئالیسم (حسگرائی) 

 

 

حسگرایی

(سنسوئالیسم)

 

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/14837

 

امپیریسم (تجربه گرائی) ماتریالیستی

 

·    امپیریسم (تجربه گرائی) ماتریالیستی می کوشد گذار از حسی به عقلی را بر مبنای استنتاج توضیح دهد.

 

·    مراجعه کنید به امپیریسم (تجربه گرائی)، استنتاج

 

 

امپیریسم

(تجربه گرایی)

 

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/7376

 

ادامه دارد.