قرآن کریم از دیدی دیگر (۲۵۳)

      

ویرایش و تحلیل

 از

فریدون ابراهیمی

 

 

﴿وَمَا أَصَابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنِينَ﴾
[ آل عمران: ۱۶۶]

و آنچه ( در روز احد) روزی که دو گروه ( مؤمنان و کافران) با هم برخورد کردند، به شما رسید، به فرمان خدا بود، و برای این بود که مؤمنان را معلوم بدارد.

کریم 

در این آیه

به تحلیل جنگ احد می پردازد.

کریم می کوشد تا حادثه تاریخی مشخصی را، مثلا تجربه ای را که مسلمین در جنگ احد داشته اند، مورد تحلیل قرار دهد.

یعنی از طریق تحلیل تجربه منفرد مشخصی، دانش تجربی عام مجردی (انتزاعی)

استخراج کند.

کریم بهتر از هر کس دیگری می داند

که

زادگاه تئوری، پراتیک (تجربه) است.

چنین درکی فی نفسه ستایش انگیز است.

از یک میلیون آخوند، به ندرت می توان شبیهی برای کریم پیدا کرد.

و آنچه ( در روز احد) روزی که دو گروه ( مؤمنان و کافران) با هم برخورد کردند، به شما رسید، به فرمان خدا بود، و برای این بود که مؤمنان را معلوم بدارد.

 کریم

اما برای معلول عینی معین، مثلا برای شکست مسلمین در جنگ احد،

علت ماورای طبیعی، ماورای جامعتی، ماورای بشری اختراع می کند.

کریم

عملا

دگم مشیت الهی را برای توضیح مسائل به خدمت می گیرد:

مسبب شکست، نه ضعف و خریت و خطای سپاهیان اسلام،

بلکه مشیت الهی بوده است.

دگم مشیت الهی بیانگر فاتالیسم (تقدیرگرایی، سرنوشت گرایی) در فقه اسلامی است.

کریم

مقوله فلسفی جبر را با مقوله فقهی مشیت الهی 

جایگزین می سازد و مسلمین را سلب اختیار و آزادی می کند.

بشر بدین طریق سلب عقلانیت و فاعلیت (راسیونالیته و سوبژکتیویته) می شود.

اوبژکت واره می شود

و

 تا درجه جانور تنزل می یابد.

هدف خدا از شکست مسلمین در جنگ احد،

نشان دادن عملی و عینی و تجربی تفاوت مؤمن با مردد (سست ایمان) بوده است.

هدف کریم از این دلیلتراشی سوبژکتیو و دلبخواهی، 

تحکیم ایمان سپاهیان اسلام و منضبط سازی هرچه بیشتر آنان است.

ادامه دارد.