فرهنگ مفاهیم فلسفی (ج) جهش دیالک تیکی (۴)

پروفسور دکتر کامیلا وارنکه

برگردان

شین میم شین

 

 

۱۱

·    تغییرات کمی و کیفی همواره تغییرات کیفیت های معینی اند.

 

(این بدان معنی است

که

کمیت به تنهایی وجود ندارد.

کمیت همیشه در دیالک تیک کمیت و کیفیت وجود دارد.

مترجم)

 

۱۲

·    تنوع کیفی بی نهایت پدیده های جهان مادی  فرم های بی نهایت زیاد جهش های دیالک تیکی را مشروط می سازد.

 

۱۳

·    تبدیل ذرات هسته ای متفاوت به یکدیگر،  واکنش های شیمیائی، تبدیل کرم پروانه به پروانه،  خروج انسان ازعالم جانوران، «جهش انسانیت از عالم ضرورت به عالم آزادی» (انگلس)، که با گذار از سرمایه داری به سوسیالیسم و کمونیسم آغاز می شود، مثال هائی برای جهش دیالک تیکی اند که خصلت متفاوت آشکار آنان ناشی از خودویژگی های کیفی پدیده ها در فرم های متفاوت حرکت ماده است.

 

۱۴

·    مدت و جهت هرجهش منفرد بسته به عوامل زیر تعیین می شود:

 

الف

·    بسته به کیفیت اوبژکت مورد نظر  

 

ب

·    بسته به شرایطی که تحت آن جهش، جامه عمل می پوشد.

 

۱۵

·    اما در باره مدت و جهت جهش دیالک تیکی می توان نکات عامی را به شرح زیر خاطر نشان شد:

 

۱

·    از آنجا که کیفیت اصلی هر سیستم برای آن حدی تعیین می کند، پس روند اوولوسیونی نمی تواند تا بی نهایت ادامه یابد، بلکه حد و مرزی دارد و در این حد و مرز است که روند اوولوسیونی در مقابل جهش جا خالی می کند.

 

۲

·    جهش نیز حد خود را در زمان می یابد:

·    در مدت زمانی که برای تشکیل وضع سیستمی جدید و یا ساختار سیستمی جدید لازم است.

 

۳

·    از آنجا که مرحله گذار که میان دو وضع سیستمی پرثبات قرار دارد، در مقایسه با عمر اوضاع سیستمی پرثبات، قادر به ادامه حیات نیست، قاعدتا به سرعت سپری می شود.

·    به این معنا ست که از جهش ناگهانی سخن می رود.

 

۴

·    اما جهش کیفی حتما نباید همیشه به طور ناگهانی و سریع صورت گیرد.

 

۵

·    بروز شروط معینی می تواند گذار به کیفیت نو را آهسته و کند کند:

·    مثلا وقتی که گذار باید از مراحل متوالی بگذرد.

 

۶

·    در انقلاب سوسیالیستی اکتبر روسیه در زمان واحدی زیرسیستم های اقتصادی، دولتی و حقوقی جامعه تحول یافتند، درحالیکه به نظر گروهی از احزاب کمونیست اروپای غربی تحول انقلابی جامعه در کشورهای اروپائی، تحت شرایط موجود می بایستی احتمالا به صورت مجموعه ای از جهش های کیفی کوچک، یعنی به طور تدریجی صورت گیرد.

 

۷

·    و یا واکنش  شیمیائی واحدی می تواند بنا برشرایط آزمایش، آهسته و یا سریع صورت گیرد.

 

۸

·    تجزیه طبیعی رادیو اکتیو رادیوم که بی تردید یک تغییر کیفی است، یعنی یک جهش دیالک تیکی است، نیمه عمر ۱۶۰۰ ساله دارد (یعنی بعد از ۱۶۰۰ سال نصف آن تجزیه می شود).

·    اما می توان شرایطی را فراهم آورد که مواد رادیو اکتیو مثلا اوران ۲۳۵ در یک جهش مبتنی بر انفجار ناگهانی، کیفیت (ماهیت. مترجم) خود را تغییر دهد.

 

۹

·    پس آهسته و ناگهانی بودن جهش معیارهای نسبی اند و به نسبت مدت خود جهش و مدت تدارک کمی آن تعیین می شوند.

 

۱۰

·    یک جهش ناگهانی می تواند تحت شرایطی مدت زمان به مراتب بیشتری از یک جهش آهسته و تدریجی لازم داشته باشد.    

 

۱۱

·    مثلا تبخیر قطره ای آب در عرض چند ساعت یک جهش آهسته و تدریجیاز حالت مایع به گاز است.

·    در حالیکه روند انسان شدن و پیدایش جامعه انسانی (با در نظر گرفتن مدت زمان وجود موجودات زنده در کره زمین) یک جهش ناگهانی است.

 

ادامه دارد.