دایرة المعارف روشنگری: فرهنگ مفاهیم فلسفی (ج) جزء و کل (۲)

پروفسور دکتر کامیلا وارنکه

برگردان

شین میم شین

۱۱

· اینکه چیزها می توانند به مثابه اجزاء طبقات مختلفی از سیستم ها محسوب شوند و یا نشوند، نشان می دهد که آنها خود، سیستم هائی از خواص اند.

· یعنی هر چیزی خود کلیتی را تشکیل می دهد.

۱۲

· همانطور که هر جزء در رابطه با کل تعریف و تعیین می شود، به همان سان نیز می توان هر کل را در رابطه با اجزای آنبنا بر جنبه های زیر تعریف و تعیین کرد:

الف

· بنا بر مجموعه، نوع و تنظیم اجزای آن

· بنا بر روابط موجود میان اجزای آن.

· یعنی بنا بر ساختار آن.

۱۳

· از این رو ست، که کل بنا بر ماهیت خویش «بیشتر» از جمع ریاضی اجزای خویش است.

· زیرا به برکت ساختار، کارآئی ها و شیوه های رفتاری ئی امکان پذیر می شود، که از کارآئی ها و شیوه های رفتاری اجزا، قابل استخراج نیستند.

۱۴

· اشتباه فلسفه ایدئالیستی کلیت در این است که برای توضیح رفتار کلی (که بر مبنای مجموعه صرف اجزای منفرد قابل درک نیست) وابستگی متقابل اجزا را در نظر نمی گیرد، بلکه دست به دامن عوامل ماورای تجربی (عوامل فکری) می شود و آنها را به مثابه سازنده کل از اجزاء قلمداد می کند

· (مراجعه کنید به تئوری کلیت، هولیسم، ویتالیسم)

تئوری کلیت

(کلیت ـ تئوری)