دایرة المعارف روشنگری: فرهنگ مفاهیم فلسفی (ج) «جامعه صنعتی»

پروفسور دکتر گومتر هیدن

برگردان

شین میم شین

· جامعه صنعتی، مفهوم مرکزی فلسفه و جامعه شناسی بورژوائی معاصر است که به جای مفاهیم جامعه سرمایه داری و جامعه سوسیالیستی (که برمبنای تعاریف جامعتی ـ طبقاتی از سوی مارکسیسم ـ لنینیسم فرمولبندی شده اند) به کار می رود.

رالف دارندورف

(۱۹۲۹ ـ ۲۰۰۹)

جامعه شناس، نویسنده و سیاستمدار آلمانی ـ انگلیسی

· مشخصه جامعه صنعتی به قول رالف دارندورف عبارت است از «تولید مکانیکی کالاها در کارخانه ها و فابریک ها»

· جامعه صنعتی مفهومی از جامعه است که از محتوای جامعتی اش تهی شده است.

· جامعه صنعتی مفهومی توخالی و بی محتوا ست.

· این مفهوم کلیه تفاوت های جامعتی ماهوی میان سرمایه داری و سوسیالیسم را مورد صرفنظر قرار می دهد و مسئله ساختاری ـ جامعتی تعیین کننده فرماسیون های اقتصادی ـ جامعتی موجود در عصر حاضر را به مثابه مسئله تکنیکی ـ سازمانی محض، جا می زند و مدعی می شود که «اوولوسیون به اصطلاح تکنیکی» تفاوت های جامعتی میان سرمایه داری و سوسیالیسم را از بین خواهد برد و به همگرائی دو سیستم منجر خواهد شد.

· بدین طریق بر تفاوت طبقاتی اساسی و تعیین کننده میان سرمایه داری و سوسیالیسم سرپوش نهاده می شود و کلیه مسائل مربوط به توسعه دو سیستم سرمایه داری و سوسیالیستی نه ناشی از فرم های متفاوت مالکیت بر وسایل تولید، بلکه ناشی از تکنیک (فن) و کاربست آن قلمداد می شوند.

· تحت لوای مفهوم جامعه صنعتی ادعا می شود که گویا دول سرمایه داری انحصاری، که در مقایسه با اتحاد شوروی پایگاه صنعتی قوی تر و وسیعتری دارند، پیشرفته ترند و کشورهای سوسیالیستی، کشورهای عقب مانده ای بیش نیستند.

· و لذا مبارزه به خاطر سوسیالیسم در کشورهای سرمایه داری غرب راه ضرور برای رسیدن به جامعه صنعتی توسعه یافته نیست و بیهوده است.