خود آموز خود اندیشی (۸۸۷)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شو

مقدمه

بخش اول

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۸)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

۱

خوشا وقت شوریدگان غمش

اگر زخم بینند و گر مرهمش

معنی تحت اللفظی:

مشخصه عاشق جماعت،

شوریده بودن از غم معشوق است.

فرق هم نمی کند که معشوق به آنان زخم بزند

و یا بر زخمشان مرهم بنهد.

 

سعدی

عملا

 دیالک تیک سوبژکت ـ اوبژکت و دیالک تیک انسان و عشق (اوبژکت و موضوع شناخت)

 را

 به شکل دیالک تیک همه کاره و هیچکاره بسط و تعمیم می دهد و فاتحه ای بر دیالک تیک های یاد شده را می خواند.

چون دیالک تیک هرگز و به هیچوجه

 عضو هیچکاره نمی پذیرد.

 

سعدی

 سوبژکت (انسان عاشق) را مطلق و همه کاره تلقی می کند و اوبژکت را به درجه هیچ و پوک تنزل می دهد.

 

بدین طریق، آنچه که محتوای شناخت را تشکیل می دهد، (یعنی اوبژکت شناخت، یعنی عشق)

دور انداخته می شود

و

عامل شناخت (یعنی سوبژکت شناسنده)

عمده و مطلق می شود.

 

کسانی که مطلق کردن بی چون و چرای «مشیت الهی» کسب و کارشان بوده است،

کسانی که همه چیز را از خرد تا کلان،

تحت سلطه بی چون و چرای «مشیت الهی» قرار داده اند

و

 در «اختیار» را به روی انسان (سوبژکت) به کلی بسته اند،

در عرصه شناخت (در تئوری شناخت خویش)،

همان سوبژکت هیچکاره را به درجه خود کامه ای همه کاره ارتقاء می دهند

و

 واقعیت عینی را با چیزی موهوم جایگزین می سازند.

همه این تشبثات به ظاهر معصومانه و بی غرضانه

با منافع فئودالیسم موبه مو انطباق دارند.

 

بدین طریق،

از سوئی

 نقش تاریخ ساز انسان مورد انکار قرار می گیرد و سرنوشت جامعه و تاریخ به اراده نیروهای ماورای اجتماعی و ماورای طبیعی

(خدا، قضا، قدر، چرخ، سپهر، فلک، ملک، گردون ....) محول می شود،

زمینه فکری برای «رضا به داده دادن» فراهم می آید و از انسان بنده وغلام و نوکر و کنیز و کلفتی بی هویت و سرسپرده و فرمانبر باقی می ماند

و

از سوی دیگر،

در عرصه شناخت، موضوع شناخت (اوبژکت) که محتوای آن را تشکیل می دهد،

 با چیزی موهوم جایگزین می شود

و

 انسان شناسنده (سوبژکت)

 به عرش اعلا برده می شود و همه کاره اعلام می گردد، که بنا بر میل خویش، بنا بر تخیلات و نیازهای مبهم و نا شناخته و کور خویش،

تعریف دلبخواه، غیرواقعی و سوبژکتیو از اوبژکتی نامعین و چه بسا موهوم به نام عشق ارائه می دهد.

 

ادامه دارد.