۱۴۰۲ آذر ۱۴, سه‌شنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) توسعه (تکامل) (۱)

    

 پروفسور دکتر گونتر کروبر
پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین
 

۱

·      معنی تحت اللفظی توسعه  عبارت است از تغییر، حرکت بالنده، گذار از کیفیت های نازل به عالی، ارتقا از کیفیت های ساده به بغرنج.

 

(ما واژه توسعه  را به کار می بریم و نه رشد، تکامل، تحول و غیره را.

هدف ما تصریح مقوله توسعه است که با مقوله های یادشده نباید عوضی گرفته شود،

 اگرچه آنها پیوند تنگاتنگی با هم دارند و گاهی مرز میان آنها سیال است.

مترجم)

 

۲

·      به قول لنین، در تاریخ فلسفه و علوم منفرد دو نظر متفاوت در باره توسعه وجود دارد:

 

الف

·      «توسعه  به معنی کوچکتر و یا بزرگتر شدن، به معنی تکرار

 

ب

·      توسعه  به معنی وحدت اضداد....

 

·      نظر اول خودجنبی، نیروی محرکه آن، سرچشمه و انگیزه آن را نا دیده می گیرد و یا سرچشمه آن را نیروی خارجی (مثلا خدا، سوبژکت و غیره) می داند.

·      نظر دوم توجه اصلی خود را معطوف شناخت سرچشمه خودجنبی می کند.»

·      (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۳۸، ص ۳۳۹)

 

مفهوم توسعه در فلسفه جهان باستان

 

·      درک دیالک تیکی توسعه به  صورت نطفه ای در آثار فلاسفه جهان باستان، به ویژه هراکلیت وجود داشته است.

 

۱

مفهوم توسعه در فلسفه هراکلیت

هراکلیت
(۵۵۰ ـ ۴۸۰ ق. م.)
فیلسوف ماقبل سقراطی یونان
افق فلسفی هراکلیت:
تجربه و دانش
شدن و فنا شدن
وحدت و تضاد
کائنات و آتش
کلمه و روح
دولتشهر و حقوق مدنی
انسان و خدا
عقل و جهل
جملات قصار:
در هیچ رودی نمی توان دو بار شنا کرد!
مبارزه، پدر همه چیزها ست!

 

·      هراکلیت جهان را در حرکت، تغییر و توسعه مدام می بیند و حرکت را به عنوان خودجنبی می داند که سرچشمه و نیروی محرکه آن مبارزه اضداد است.

 

۲

 مفهوم توسعه در فلسفه آناکسی مندر

 

·      آناکسی مندر برای اولین بار، از توسعه  در جهان جانوران سخن می راند:

·      او می گوید:

·      «انسانها از انواع دیگر موجودات پدید آمده اند.»

 

۳

مفهوم توسعه در پوتاگوریسم

 

·      در فلسفه یونان باستان اما نظرات متافیزیکی (ضد دیالک تیکی) نیز مبنی بر انکار توسعه  رایج بوده اند.

 

·      پوتاگوریست ها تئوری حرکت دایره وار عام را تعلیم می دادند، که گویا همه چیز پس از گذشت چند سال معین به حالت اولیه خود برمی گردد.

 

۴

مفهوم توسعه در فلسفه امپدوکلس

 

·      به نظر امپدوکلس موجودات زنده از فرم های نازل ماده پدید نیامده اند، بلکه در نتیجه به هم پیوستن تصادفی اعضاء و قسمت های مختلف بدن که قبلا هر یک به طور مستقل و جداگانه وجود داشته اند، پدید آمده اند.

·      او توسعه را در تعویض بی پایان عشق و نفرت خلاصه می کند.

 

مفهوم توسعه در فلسفه قرون وسطی

 

·      در قرون وسطای فئودالی، در دوران رکود اقتصادی، اجتماعی و علمی، اندیشه توسعه به کلی به باد فراموشی سپرده می شود و جای آن را طرز تفکر متافیزیکی عمومی  می گیرد.

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر