خود آموز خود اندیشی (۸۳۸)

  

شین میم شین

باب دوم

در احسان

حکایت بیستم

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۴ ـ ۷۵)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

۱

تکاپوی ترکان و غوغای عام

تماشا کنان بر در و کوی و بام

 

چو دید، اندر آشوب، درویش پیر

جوان را به دست خلایق اسیر

 

برآورد زاری که سلطان بمرد

جهان ماند و خوی پسندیده برد

معنی تحت اللفظی:

غلامان ترک

جوان را دستگیر کردند و شهر را غوغای عوام الناس تماشاچی فراگرفت

پیر مردی که جوان روزی از او حمایت کرده بود، با دیدن ماجرا داد زد که شاه مرد و خوی پسندیده اش ماند.

 

سعدی

در این بند از شعر،

قدردانی توده مولد و زحمتکش را نشان می دهد.

پیرمستمند کمکی را که جوان در حقش کرده است، فراموش نکرده است.

یکی از تفاوتهای بیشمار توده مولد و زحمتکش با اشراف بنده دار، فئودال و دربار همین است.

توده مولد و زحمتکش

نیکی کسی را فراموش نمی کنند.

آنها بر خلاف طبقات انگل، کسی را نوکر و خادم و سرسپرده خود نمی دانند و لذا هر خدمت کوچکی را مثل خاطره ای ارجمند به خاطر می سپارند، تا در فرصتی عوضش را در بیاورند و دایره ستد و داد را ببندند.

 

توده مولد و زحمتکش

بر خلاف دروغ رایج،

سرشار از ابتکار عمل اند.

 

پیر مرد مستمند

 دور اندیشانه

از مرگ سلطان خبر می دهد و غلامان، جوان را فراموش می کنند، به قصر برمی گردند، تا خود را برای جلوگیری از آشوب احتمالی توده ناراضی آماده سازند.

 

ادامه دارد.