فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تصویر تئوری (انعکاس ـ تئوری) (۲)

 

 پروفسور دکتر الفرد کوزینگ

پروفسور مانفرد بور

پروفسور گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین

     

سیر تاریخی تصویرتئوری

 

 ۱

·    در تاریخ فلسفه، فلاسفه مختلفی هر کدام در تکوین تصویرتئوری علمی سهمی ادا نموده اند که خود گامی در جهت ماتریالیسم دیالک تیکی و تاریخی بوده است.

 

۱

دموکریت

 (۴۶۰ ـ ۳۷۱ ق. م.)

فیلسوف ماتریالیست یونان باستان

از فلاسفه پیشاسقراطی

شاگرد لویکیپ و بزرگترین فیلسوف طبیعتفلسفه  

نماینده ماتریالیسم اتمیستی

او کل طبیعت را متشکل از ذرات تقسیم ناپذیر (اتم) می دانست.

شعار اصلی او:

به نظر او،

چیزها فقط به ظاهر رنگ دارند، فقط به ظاهر شیرین و یا تلخند.

در واقع فقط اتم ها وجود دارند، در فضای خالی!

 

۱

·    تصویرتئوری در فرم ابتدائی اش به وسیله دموکریت بنیانگذاری شده است.

 

۲

·    به نظر او همه چیزها از به هم پیوستن اتم ها پدید می آیند.

·    اتم هائی که به لحاظ فرم، نظام، جایگاه، بزرگی و وزن با هم تفاوت دارند.

 

۳

·    به نظر او، همه چیزها به طور لاینقطع گروه های اتمی (ایدولا) از خود آزاد می سازند که تصاویر کوچک و نامرئی چیزها هستند و در برخورد با اعضای حسی ما شناخت حسی را به وجود می آورند.

 

۲

هوبس و جان لاک

 

۱

·    تصویرتئوری، نوسازی و توسعه بعدی خود را مدیون سنسوئالیسم ماتریالیستی انگلیس و ماتریالیسم فرانسوی در قرن هجدهم بوده که پیرو سنسوئالیسم انگلیس بوده است.

 

·    مراجعه کنید به سنسوئالیسم (حسگرائی)

 

۲

·    تصویرتئوری شناخت با نظریات هوبس و جان لاک راجع به کیفیت های اولیه و ثانویه پیوند تنگاتنگی داشته که موجب ناپیگیری های مختلفی در کل تئوری شناخت شده است.

 

۳

توماس هوبس

(۱۵۸۸ ـ ۱۶۷۹)

ریاضی دان،

دولت - تئوریسن

فیلسوف انگلیسی در عصر جدید آغازین

کتاب معروف او «هیولا» نام دارد.

 

·    هوبس ادراکات (ایده ها) را تصاویر اجسام مادی در ضمیر انسانی می داند، ولی احساس رنگ، نور، گرما و صدا ـ به نظر او ـ تخیلاتی اند که از تأثیر اوبژکت ها بر اعضای حسی ما پدید می آیند.

·    (هوبس، «آموزه مربوط به اجسام»، جلد ۴، ص ۲۵)

 

۴

جان لاک

(۱۶۳۲ ـ ۱۷۰۴)

فیلسوف انگلیسی

نماینده اصلی امپیریسم

از شخصیت های برجسته روشنگری انگلیس

از تئوریسین های قرارداد اجتماعی

اعلامیه استقلال آمریکا،

قانون اساسی آمریکا

و

 انقلاب فرانسه

تحت تأثیر فلسفه سیاسی او بوده اند.

جان لاک

 در نظریه خود راجع به ماهیت چیزها

میان ایدئالیسم و ماتریالیسم در نوسان بود.

جان لاک

 در نظریه  خود راجع به امکان شناخت ماهیت راستین چیزها

به ندانمگرائی (اگنوستیسیسم) گرایش داشت.

  

·    جان لاک هم ادراک کیفیت های اولیه اجسام را به همان سان تعبیر می کند.

 

۵

·    کیفیت های اولیه مثلا بزرگی، فرم، تعداد، جایگاه و حرکت به نظر او تصاویر واقعیت عینی اند.

 

۶

·    ولی او کیفیت های ثانویه مثلا رنگ، صدا، بو، مزه و غیره را به مثابه تأثیر کیفیت های اولیه بر اعضای حسی ما (حواس پنجگانه) می داند.

·    (جان لاک، «راجع به فهم بشری»، جلد ۲، ص ۸)

 

ادامه دارد.