فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تصویر (نقش) (۱)

 

 پروفسور دکتر الفرد کوزینگ

پروفسور مانفرد بور

پروفسور گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین

   

بخش اول

 

۱

·      تصویر به فرم فکری حسی و عقلی اطلاق می شود که ضمیر انسانی به کمک آن، واقعیت عینی را در روند شناخت منعکس می کند.

 

۲

·      تصاویر فکری به دو دسته تقسیم بندی می شوند:

 

الف

تصاویر حسی

 

·      تصاویر حسی به شرح زیرند:

 

۱

·      احساس

۲

·      ادراک حسی

 

۳

·      تصور

 

ب

تصاویر عقلی

 

·      تصاویر عقلی به شرح زیرند:

 

۱

·      مفهوم

۲

·       قضاوت

۳

·      نتیجه

۴

·      تئوری و غیره.

 

۲

·      تصاویر ـ به مثابه از آن خود کردن واقعیت عینی در روند شناخت ـ بر مبنای کردوکار عملی انسان ها به وجود می آیند.

 

۳

·      تصاویر کپیه های صرف از واقعیت عینی نیستند، بلکه «ترجمان» بغرنج و تضادمند عناصر مادی به عناصر فکری اند.

 

۴

·      هر تصویری ـ قبل از همه ـ وحدتی است از عناصر اوبژکتیو و عناصر سوبژکتیو، که به واسطه کردوکار سوبژکت شناخت خواص، جنبه ها، جوانب و روابط واقعیت عینی را منعکس می کند.  

 

۵

·      دیالک تیک عناصر اوبژکتیو و عناصر سوبژکتیو در تصاویر اغلب به شرح زیر تشکیل می یابد:

 

الف

·      محتوای تصاویر از عناصر اوبژکتیو تشکیل می یابد  و فرم تصاویر از عناصر  سوبژکتیو.

 

(این بدان معنی است

که 

تصاویر دیالک تیکی از فرم و محتوا هستند.

فرم تصاویر

سوبژکتیو (ذهنی)

است

و

محتوای تصاویر

اوبژکتیو (عینی)

مترجم)

 

ب

·      اما ـ در واقع ـ محتوای تصاویر نیز حاوی عناصر سوبژکتیو معینی اند و فرم آنها ـ در تحلیل نهائی ـ به طور اوبژکتیو مشروط می شود.

 

پ

·      تصاویر هم به لحاظ محتوا و هم به لحاظ فرم ـ عمدتا ـ به طور اوبژکتیو تعیین می شوند و عناصر سوبژکتیو آنها موجب ممانعت از فونکسیون معرفتی آنها نمی شوند.

 

ت

·      انگلس در پاسخ به این پرسش که آیا حواس ما تصاویر صحیحی از اشیاء مورد نظر ارائه می دهند، می گوید:

 

۱

·      «در آن واحد که ما چیزها را بنا بر خواصی که ما از آنها ادراک کرده ایم، برای رفع حوایج خود مورد استفاده قرار می دهیم، در همان آن ادراکات حسی خود را به محک می زنیم، به محک خطا ناپذیر.

 

۲

·      اگر ادراکات ما خطا بوده باشند، پس قضاوت ما نیز راجع به استعمال چنین چیزی باید نادرست باشد و عمل ما در استفاده از آن باید ناموفق از آب در آید.»

·      (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۲۲، ص ۲۹۶، لنین،  «مجموعه آثار»، جلد ۱۴، ص ۱۰۳)

 

ث

·      انگلس و لنین مؤکدا خاطرنشان می شوند که منظور از تصاویر نه بازتاب مکانیکی واقعیت عینی، بلکه روند اکتیو (فعالیت مبتنی بر آگاهی) برای نفوذ فکری در واقعیت عینی است:

 

۱

·      «تصورات انسانی نسبی اند.

·      ولی حقیقت مطلق از این تصورات نسبی ترکیب می یابد.

 

۲

·      این تصورات نسبی پله به پله به سوی حقیقت مطلق بالا می روند و رفته رفته بدان نزدیکتر می شوند.»

·      (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۱۴، ص ۱۷۱)

 

ادامه دارد.