فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تأثیر متقابل (۳)

   

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین

 

۳۰

·    سیستم های سیبرنتیکی مهمترین فرم سیستم های دارای تأثیر متقابل را تشکیل می دهند.

 

۳۱

·    در این سیستم ها تأثیر واکنشی سیستم دوم بر سیستم اول را تأثیر واکنشی (تغذیه متقابل، فید بک) می نامند.

 

(تأثیر واکنشی یا فید بک و یا تغذیه متقابل

به

هدایت آماجگرایانه سیسم فنی، بیولوژیکی و یا اجتماعی با دریافت نتایج حاصله

اطلاق می شود.

این بدان معنی است

که

 شرایط آغازین جریان جدید سیستم، تحت تأثیر نتایج حاصله قرار می گیرند.

مترجم)

 

۳۲

·    تأثیر واکنشی می تواند چنان باشد که به خنثی شدن کلی و یا جزئی تأثیر سیستم (S₁)  بر سیستم (S₂) منجر شود.

 

۳۳

·    تأثیر واکنشی علاوه بر این، می تواند موجب تقویت پیاپی تأثیر وارده گردد:

·    یعنی تأثیر واکنشی سیستم (S₂)  بر سیستم (S₁) موجب تضعیف تأثیر سیستم (S₁) بر سیستم (S₂) نشود، بلکه برعکس موجب تقویت آن گردد و به نوبه خود واکنش شدیدتر سیستم (S₂) بر سیستم (S₁) را به دنبال آورد، تا اینکه بالاخره کل سیستم که مثلا از زیرسیستم های (S₁) و (S₂)  تشکیل یافته است، متلاشی گردد. 

 

۳۳

·    ما با دو نوع زیر از تأثیرات متقابل سر و کار پیدا می کنیم:

 

الف

·    تأثیرات متقابلی که موجب تحکیم رابطه دو سیستم و یا دو روند می شوند.

 

ب

·    تأثیرات متقابلی که موجب تخریب رابطه دو سیستم و یا دو روند می شوند.

 

۳۴

·    هر فرم تأثیر متقابل حاکی از فرم خاصی از تضاد دیالک تیکی است.

 

·    مراجعه کنید به تضاد

 

۳۵

·    مثلا تأثیرات متقابل میان زیرسیستم های هر سیستم سیبرنتیکی با کل سیستم، تضادهای درونی اند و تأثیرات متقابل کل سیستم با محیط  پیرامون آن، تضادهای برونی محسوب می شوند.

 

۳۶

·    انسان شناسنده در روند شناخت تئوریکی جهان و در روند استفاده عملی از نتایج حاصل از شناخت تئوریکی همواره می کوشد تا تأثیرات متقابل را به وسیله روابط علی مفهومی، عملی و فنی جایگزین سازد.

 

۳۷

·    انگلس در این باره می نویسد:

 

الف

·    «ما قبل از همه، از تأثیر متقابل فراگیر کلی (یونیورسال) است که به رابطه علی می رسیم.

 

ب

·    ما باید برای درک پدیده های منفرد، رشته های پیوند عام آنها را پاره کنیم و آنها را به طور مجزا مورد مطالعه قرار دهیم، آنگاه شاهد حرکات متنوع آنها خواهیم شد، که یکی علت و دیگری معلول نام دارد. »

·    (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۲۰، ص ۴۹۹)

 

ادامه دارد.