شین میم شین
باب دوم
در احسان
حکایت اول
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۵۳)
بخش اول
ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!
سعدی در گلستان، این دیالک تیک زمینی را در آیینه زلال آسمان منعکس می کند:
خدا به انسان نعمت تنفس را عطا کرده است (داد)،
ولی انسان چیزی در عوض به خدا نداده است
و
خدا طلبکار مانده و مرتب طلب (ستد) خود را می طلبد.
تنها چیزی که انسان قادر به دادنش است،
سپاس است و باید، به قول سعدی، برای هر دم و بازدم شکری تحویل خدا بدهد.
ولی انسان از عهده ادای دین خود برنمی آید.
سؤال
بدین طریق دیالک تیک انسان و خدا به دیالک تیک (۱) و توانگر تنزل می یابد و خدا هر تحقیر و توهین که دلش خواست نثار گدای درگاه خود می کند و طلب روزافزون خود را مثل نزولخوری به یادش می آورد و عذابش می دهد.
جواب
بدین طریق دیالک تیک انسان و خدا به دیالک تیک گدا و توانگر تنزل می یابد و خدا هر تحقیر و توهین که دلش خواست نثار گدای درگاه خود می کند و طلب روزافزون خود را مثل نزولخوری به یادش می آورد و عذابش می دهد:
اعملو آل داود شکرا و قلیل من عبادی الشکور
ای آل داود، سپاس مرا بجای آرید و بندگان سپاسگزار من انگشت شمارند!
سیری نا پذیری خدا از عبادت و اطاعت و شکرگزاری بنده ها از این دیالک تیک داد و ستد، از این دیالک تیک نعمت و سپاس سرچشمه می گیرد و خدا منتگزار و طلبکار همیشگی می ماند.
سؤال
دیالک تیک خدا و انسان، در فلسفه سعدی و حافظ، انعکاس (۲) ـ آسمانی دیالک تیک توانگر و گدا است.
جواب
دیالک تیک خدا و انسان، در فلسفه سعدی و حافظ، انعکاس انتزاعی ـ آسمانی دیالک تیک توانگر و گدا است.
سؤال
سعدی و حافظ انعکاس آسمانی ـ انتزاعی دیالک تیک توانگر و گدا را به شکل دیالک تیک نعمت و (۳) بسط و تعمیم می دهند و از آن برای تشویق و حتی اجبار توانگران به احسان استفاده می کنند.
جواب
سعدی و حافظ انعکاس آسمانی ـ انتزاعی دیالک تیک توانگر و گدا را به شکل دیالک تیک نعمت و سپاس بسط و تعمیم می دهند و از آن برای تشویق و حتی اجبار توانگران به احسان استفاده می کنند:
به شکر منعم بودن و خواهنده نبودن، به شکر گدا نبودن، گدایان را از در مران.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر