۱۴۰۱ شهریور ۳, پنجشنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) ایراسیونالیسم (خردستیزی) مدرن و مدافعه از خرد (۱۰) (بخش آخر)


پروفسور دکتر مانفرد بور

(۱۹۲۷ ـ ۲۰۰۸)

برگردان

 شین میم شین 

 

۷

ضرورت شهامت روی آوردن به خردگرائی  

 

۱

·    موضوع همیشگی خرد و مقوله ها، کل است و کل حقیقی است.  (هگل)!

 

۲

·    هگل تئوری و پراتیک را همواره به معنی رهایش از قید و بند (ایمانسیپاسیون) تعبیر می کند.

 

۳

·    بدین طریق همای خرد در درخت هومانیسم (بشردوستی)  آشیانه می سازد. 

 

۴

·    خرد در کوله بار اندیشه اش، مقوله آزادی را همزمان با مقوله برابری به همراه می آورد و تنشی را که نتیجه آن است تحت عنوان حرمت انسانی مورد بحث قرار می دهد.

 

۵

·    نتیجه نهائی، عبارت است از اینکه خرد همواره فقط به عنوان وحدتی از خرد نظری و خرد عملی می تواند مورد نظر باشد!

 

۶

·    کانت می گوید:

·    «انسان بنا بر خواست خرد خود، باید در جامعه با انسان های دیگر زندگی کند و با کسب علم و هنر با فرهنگ شود، متمدن شود و سرسپرده اخلاق گردد!»، تا «لیاقت انسان بودن را بدست بیاورد!»

 

۷

·    از این رو تفکر خردگرا با هر نوع ایراسیونالیسم (خردستیزی)، فوندامنتالیسم، تبعیض قومی، نژادی، اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیکی افراد و یا گروه های انسانی در تضاد آشکار است!

 

۸

·    بنابرین، ما به هیچوجه من الوجوه، نمی توانیم بر خرد چشم پوشی کنیم، اگر بر آن نیستیم که هرآنچه را که فلسفه و علم اروپا، به معنی مثبت و جامع کلمه به میراث نهاده، به گور بسپاریم و با آن وداع کنیم!

 

۹

·    بر خرد ـ به عنوان وحدت لاینفک خرد نظری و خرد عملی، به مثابه دورنمای نگرش، ابزار تغییر، تأمل، هماندیشی و مشاورت، به عنوان زیربنای مباحثه و چارچوب روابط اجتماعی ـ به ویژه در حال حاضر، نمی توان چشم پوشی کرد!

 

۱۰

·    خرد امکان پا فراتر نهادن از اکنون (حال) را فراهم می آورد!

 

۱۱

·    خرد فرمولبندی اهداف آتی و آلترناتیوها، دنبال کردن آنها و هوشیاری مدام را امکان پذیر می سازد، تا از ماندن بیهوده در مراحل واپسگرا پرهیز شود.

 

۱۲

·    فقط در سایه خرد است، که انسان امکان استفاده خلاق از تفکر را به دست می آورد.

·    تفکری که می تواند حال حاضر و آینده حال حاضر را به طور کلی در نظر گیرد، تا انسان به احقاق حقوق خود نایل آید و به عبارت دیگر سهم خود را به روند بی پایان رهایش بشریت ادا کند!

 

۱۳

·    از این رو ست، که شهامت روی آوردن به خردگرائی ضرور و ناگزیر است!

 

۱۴

·    بگذارید به نقطه آغازین باز گردیم و از زبان هگل بشنویم:

·    «با هر آنچه که علمی باید باشد، خرد مجاز نیست که دچار خواب غفلت شود.

·    خرد باید با تأمل به کار بسته شود!»

 

۱۵

·    و از زبان مارکس بشنویم، که «خرد همیشه وجود داشته است، ولی نه همیشه به شکل خردمندانه اش!»

 

پایان

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر