شین میم شین
باب اول
در عدل و تدبیر و رأی
حکایت نوزدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۴۹ ـ ۵۰)
بخش پنجم
ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!
۱
جوانان پیل افکن شیرگیر
ندانند دستان روباه پیر
معنی تحت اللفظی:
جوانان قوی پنجه از بضاعت معرفتی جنگجویان سالخورده محرومند.
سؤال
سعدی
در این بیت شعر،
دیالک تیک (۱) و کیفیت
را
به شکل دیالک تیک زور و فن، از سویی
و
به شکل دیالک تیک جوانی و پیری، از سوی دیگر
بسط و تعمیم می دهد.
جواب
سعدی
در این بیت شعر،
دیالک تیک کمیت و کیفیت
را
به شکل دیالک تیک زور و فن، از سویی
و
به شکل دیالک تیک جوانی و پیری، از سوی دیگر
بسط و تعمیم می دهد
و نقش تعیین کننده را از آن کیفیت (فن آوری و پیری) می داند.
۲
خردمند باشد، جهاندیده مرد
که بسیار گرم آزموده است و سرد
معنی تحت اللفظی:
سالخوردگان
به دلیل تجارب شخصی
خردمندند.
سؤال
سعدی
در این بیت شعر،
دیالک تیک پراتیک و (۱) را به شکل دیالک تیک جهاندیدگی و (۲)، از سویی
و
به شکل دیالک تیک آزمایش و (۳) از سوی دیگر
بسط و تعمیم می دهد
و به درستی نقش تعیین کننده را از آن پراتیک (جهاندیدگی و آزمون و آزمایش) می داند.
جواب
سعدی
در این بیت شعر،
دیالک تیک پراتیک و تئوری را به شکل دیالک تیک جهاندیدگی و خردمندی، از سویی
و
به شکل دیالک تیک آزمایش و دانش از سوی دیگر
بسط و تعمیم می دهد
و به درستی نقش تعیین کننده را از آن پراتیک (جهاندیدگی و آزمون و آزمایش) می داند.
آنچه که در نهایت سهولت، سادگی و روانی از زبان سعدی
بر روی کاغذ نقش می بندد، یکی از مهمترین و تعیین کننده ترین دیالک تیک های فلسفه مارکسیستی است و کشف آن از سوی مارکس و انگلس و تشریح بیشتر آن از سوی لنین
گامی بزرگ در شناخت بشری بوده است.
این بیت شعر نیز به همان دلایل فوق الذکر در بیت شعر قبلی، علیرغم داشتن هسته معقول، اعتبار عام و کلی ندارد.
جهاندیدگی و سالخوردگی فقط به شرط داشتن قوه تفکر و تسلط بر شناخت مفهومی می تواند
به خردمندی فرد مورد نظر منجر شود و لاغیر.
آزمودن صرف سرد و گرم برای داشتن خرد کافی نخواهد بود.
چه بسا پیران جهاندیده که به مراتب ابله تر از جوانان اندیشنده و شناسنده اند.
علم و دانش و تجربه را می توان شنید و خواند و تمرین کرد و فراگرفت.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر