فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) امپریالیسم

 

 

 پروفسور دکتر گونتر هیدن

برگردان

شین میم شین

 

ولادیمیر ایلیچ لنین

(۱۸۷۰ ـ ۱۹۲۴)

۱

·      امپریالیسم، به مثابه عالی ترین و آخرین مرحله توسعه سرمایه داری  در گذر از قرن نوزدهم به قرن بیستم   تشکیل شد.

 

۲

·      لنین در اثری تحت عنوان «امپریالیسم، به مثابه عالی ترین مرحله سرمایه داری»، امپریالیسم را به شرح زیر مشخص می کند:

 

مشخصه اول

 

·      تمرکز تولید و سرمایه به مرحله ای از توسعه خود می رسد که انحصارات تشکیل می یابند.

·      انحصاراتی که در حیات اقتصادی نقش تعیین کننده ای بازی می کنند.

 

مشخصه دوم

 

·      ذوب سرمایه بانکی و سرمایه صنعتی در یکدیگر و پیدایش الیگارشی مالی بر اساس سرمایه مالی.

 

 

مشخصه سوم

 

·      صدور سرمایه اهمیت خاصی کسب می کند.

 

مشخصه چهارم

 

·      تشکیل اتحادیه های سرمایه داران انحصاری بین المللی و تقسیم جهان میان خود.

 

مشخصه پنجم

 

·      پایان تقسیم اقلیمی زمین میان قدرت های بزرگ سرمایه داری و شروع جنگ میان آنها، برای تقسیم جهان بین خود از نو.

 

 ۳

·      مشخصه اصلی امپریالیسم، انحصار است (انحصارات و اتحادیه های اقتصادی از قبیل کنسرن و تراست و کارتل که برپایه تمرکز تولید و سرمایه به وجود می آیند.)

 

۴

·      انحصارات قله های فرماندهی اقتصادی را تسخیر می کنند و شرکت ها و مؤسسات دیگر را تحت سیطره خویش در می آورند.

 

۵

·      با تشکیل سرمایه داری انحصاری، رقابت آزاد کاپیتالیستی که مشخصه مرحله ما قبل انحصاری سرمایه داری بود، جای خود را به انحصار می دهد و رقابت در مرحله بالاتری، عمدتا در سطح انحصارات صورت می گیرد و فرم ها و دامنه بی سابقه ای کسب می کند.

 

۶

·      نیروی محرکه و شالوده وجودی امپریالیسم کسب سود انحصاری است.

 

۷

·      سلطه انحصارات، تضاد اصلی سرمایه داری را، یعنی تضاد میان تولید اجتماعی  و تصاحب کاپیتالیستی (اضافه ارزش و غیره) را حدت می بخشد.

 

۸

·      انحصار چارچوب ملی را منفجر می کند و سیستم استعماری امپریالیستی را به وجود می آید.

 

۹

·      اما برای تشخیص امپریالیسم، مشخصه اقتصادی آن کفایت نمی کند.

 

۱۰

·      لنین به خودویژگی های امپریالیسم اشاره می کند.

 

۱۱

·      امپریالیسم، به مثابه سرمایه داری انحصاری، سرمایه داری گندنده، انگلی و میرنده در دوران انقلابات پرولتری است.

 

۱۲

·      گندیدن امپریالیسم و خصلت انگلی آن، عمدتا، در نکات زیر خود نمائی می کنند:

 

الف

·      در توسعه اقتصادی و سیاسی ناهمگون کشورها و رشته های صنعتی منفرد.

 

ب

·      در عدم استفاده کافی از تولید و تکنیک مدرن.

 

پ

·      در وجود اقشار مفتخور و دول مفتخور

·      (که منبع درآمدشان نزول سرمایه های خویش و یا باجگیری و غارت ثروت دیگران است. مترجم)

 

ت

·      در نظامی کردن (میلیتاریزاسیون) اقتصاد، که در حال حاضر مهمترین فرم نمودین امپریالیسم را تشکیل می دهد.

 

ث

·      سلطه سرمایه انحصاری به طور روزافزونی با منافع ملت خودی و با منافع مجموعه خلق های صلح جو در تضاد قرار می گیرد.

 

ج

·      امپریالیسم به معنی ارتجاع مطلق است. (لنین)

 

۱۳

·      در جریان توسعه امپریالیسم، سرمایه داری انحصاری ـ دولتی تشکیل می یابد.

 

۱۴

·      بعد از جنگ جهانی اول، به ویژه به دنبال پیروزی انقلاب اکتبر، بحران عمومی سرمایه داری را تضعیف می کند.

 

·      مراجعه کنید به بحران عمومی سرمایه داری.

 

۱۵

·      بحران عمومی سرمایه داری خصلت های انگلی امپریالیسم را شدت می بخشد.

 

۱۶

·      مدت مدیدی تصور می شد که امپریالیسم بعد از تشکیل سیستم جهانی سوسیالیسم، بعد از جنگ حهانی دوم، بعد از فروپاشی سیستم استعماری و پیدایش جنبش های رهائی بخش ملی، دیگر تأثیر تعیین کننده ای در حوادث جهانی ندارد و عامل تعیین کننده در حوادث جهانی سیستم سوسیالیستی است.

·      این تصور رئالیستی ئی نبود.

 

۱۷

·      تا زمانی که امپریالیسم وجود دارد، خطر جنگ نیز وجود خواهد داشت.

·      زیرا تضاد اصلی امپریالیسم ریشه اقتصادی جنگ را تشکیل می دهد.

 

·      مراجعه کنید به سرمایه داری انحصاری ـ دولتی

 

پایان